
KUKI UNITED
February 22, 2025 at 10:06 AM
GAM NGAILU LE SUM NGAILU KOIHO HAM?
Dr Sir. H.H. Mate
Thil kiti hi aphat kilem pet um ahin, Kuki-Zo chate ding’a phat kilem pet chu June, 2023 – November, 2024 sung chu ana hi in, chuche sung’a gal kineija gal kisat lou chu akichai ihi tauvin ahi. Imajouse toh ding, sei ding, bol ding jouse Article 400 val kana sut naho a pang soh kei ahitan, thih jong asat pet na akikhet lou leh adap teng leh ikhet khet jong le phachuom ta lou ahin, eimiten jong SA/UT hi kap doh tho hiute tia indirect a thu ana kisei jing vang in ajahda ana tam in, tun ajahda ho ahung kiman pan tan ahi. President Rule um sung’a Kukite gam hung kipe doh ding ahi tia seija kinem jong umdalou ahi.
Centre a BJP te kichepna hi na hetdoh theilou uleh politics jong bolda mai tauvin sopite ho. Kolnah sang ten ipi agel uva, ipi abol diu ham ti Kukite koiman ahepon ahi. Ehsanten jong ahe pouve. Manipur mite hi BJP sorkar in kichep na-a eineiju ahi. Imajouse hi Papong le Sumbu pipa lhoh ngan ahin, Detol mingolpa jeh a mi tamtah thia, in le lou tam tah kihal lha-a Kuki-Meitei kicheng khom talou ahin, akikhen aki hi tah a, amaho (ehsante) in thagam ding eiguot’u ahi tah le alengchom, alengsao kisem hon akhopi hou aphat chan lhut gam pih ute akiti vang’a ajahda nam sung’a a-um jeh a kilhut talou ahin, tu a PR in eilon khom nung uva Kukiten ipi ibol diu hitam? Asat petna asat dungjui ja na itoh diu ham kiti ahin, tua hi dap doh ahi tan, ipi ibol doh diu hinam? Ajahda khonteng hon PR sung’’in SA/UT deldoh tei uleh kipa umlheh ding ahije.
Thi laplou, hin laplou nam mite hi sum ngailu ho ahiuvin ahi. Songkoh te le Ehsanten gam angailu thei uvin, Kuki-Zo chaten gam angailu pouvin, sum bou angailu behseh uvin, angol lo leu ji uvin, hinlah imacha amu jou pouvin ahi. Midangte gam ngailut dan hi kidang ahin, Kukiten vang gam ingailut lou jeh uvin, gam joh ipon thou vin, sum joh ingailu uvin, hinlah sum inei deh pouvin ahi. Avaicha jong Chin, Kuki, Mizo, Zomi kiti ho ngen ihiuvin, pohnat vang umtah nam mite ihiuve. Gam ngailu tam tah hileo hen pha ding ahin, sum ngailu vang tam tah ihiuvin, isum ngailut’u jong iman thah nao, iki to monao bep asoh doh in, amilou ding kiti hi Kuki-Zo chate ihiuve. KZC in pha asah khat ZC in tosot lou kiti hi ingolnao lentah kiphon doh na ahin, bultu theijin ngol ki chih leo hen phakit ding ahin, ikichih sahnao, ipilnao hi man thei jong um deh lou ahi. Aphat louva mass rally/protest kiguong jong panna bei ahi bouve, sopite.
Nam kilung toh loute, pangkhom theilou ten ipi imu doh diu hinam? Pathen in idet mah uva gam eihin peh uleh thilchom hin tin, eiho level a kon na akitoh lou ten SA/UT imu diu hi kagel leh kalung kham mong mong ahi. Manipur a cheng recognised tribes- Gangte, Hmar, Mate, Lushai, Paite, Sukte, Simte, Thadou, Vaiphei, Zou hon Kuki-Zo Council (KZC) pom cheh hiutin tosot hiute, pangkhom hiute akiti vang’in akichom sah i-um uvin ahi. Chin hihen, Kuki hihen, Mizo hihen chule Zomi hijong leh phaten KZC tosot cheh hiutin, pangkhom leohen lampi umdoh ding ahin, hinlah akah kom leh Thadou sung’a fanatic/lunatic hon seilou ding bol lou ding ahin sei doh, ahin bol doh uvin, akah kom leh Zomi a um hon ahin bol doh kit uvin, amang thai ding te chon na-a ichon peh uleh ineh u hung twi sel ding ahi nalaije. PR um hi aphat sah le ajahda umtei ding mong ahi. Aphat sah hon ajeh neija aphat sah, ajahda hon jong ajeh neija ajahda-u ahi. Phat sah hiutin, jahda jong leo hen tua hi phat umtalou ahin, avangse ihung hi diu ahi. PR hi lha thum cha hijong leh um tahen, India sorkar in abol theichan ho kibol tau hen, iphat chuom nadiu kamu behseh pon ahi.
Nam lamkai hon thu ana kisei ho ana chelhah pi uleh sotna Kukite ding SA/UT thu Centre in asei ding ahi tai. Tua hi asalai iso diu ahi kana ti chu hung lhung pan ahitai. Meitei ti, Kuki ti gap tel tul in eilha uleh ingol naova konna ikhah doh diu ahi. Ehsanten Kukite chung’a gal abol u jong manthahna bep ahitai. Kukiten jong melma Ehsanten eikap laitah u chun alengchom le alengsao ho akhopi len ho a ana lhut lut taleo hen, SA/UT lampi thu hung um ding ahin, tun la galbol in Ehsante jong ahung kon ngap tapouvin, eiho lamkai hon PR um hi akipa pi-u jong oimo poute, ajahda hojong don da-ute.
Achaina kaseinom chu thildang vang ahipoi, amavang eimite sese kilung toh utin, aki nganse KZC support cheh ute. Milen, milal ho Lamka sung’a ahung’a ahi leh KZC to bou kimuto uva kihou diu ahin, tua KZC hon athilguon hou asuh bulhit ngam tah lou ding kinem mai taute. UTV ki semdoh a tua hoilang suhna kinei doh u hitam? Bunker ho hung ki suse ding, Ehsante le Kukite kicham sah ding ahin guon diu, kichamna dihtah vang hitalou hel ding ahi. Tua PP le MS kisem ho hi panna bei hung hiding dan ahitai. Phaten nam lamkai ho kigel hoisel uvin, gam ngailu koi ihiu vem? Sum ngailu koi ihiu vem?

👍
3