*Karatedə Əsas Terminlər və Onların Mənaları* Karatedə istifadə olunan terminlər Yapon dilindədir və döyüş sənətinin fəlsəfəsini, texniki elementlərini və etik qaydalarını ifadə edir. Aşağıda ən vacib karate terminlərini və onların mənalarını oxuya və öyrənə bilərsiniz. 1. Ümumi Terminlər Karate (空手) “Boş əl” – silahsız döyüş sənəti Karate-Do (空手道) “Boş əllə yol” – karate bir həyat yolu kimi Dojo (道場) Karate məşq zalı Sensei (先生) Müəllim, ustad Senpai (先輩) Yaşca və ya təcrübəcə böyük şagird Kohai (後輩) Yaşca və ya təcrübəcə kiçik şagird Rei (礼) Salam və hörmət göstərmək Dojo Kun (道場訓) Dojo qaydaları və karate etikası Budo (武道) Döyüş sənətləri yolu Kiai (気合) Döyüş qışqırığı – enerji buraxmaq üçün Zanshin (残心) Daimi diqqət və hazır vəziyyət 2. Karate Texnikaları a) Duruşlar (Dachi – 立ち) Termin Mənası Zenkutsu Dachi (前屈立ち) İrəli istiqamətli duruş Kiba Dachi (騎馬立ち) At duruşu – ayaqlar geniş və düz Kokutsu Dachi (後屈立ち) Geri istiqamətli duruş Sanchin Dachi (三戦立ち) Sabit və balanslı duruş Heiko Dachi (平行立ち) Paralel ayaq duruşu Musubi Dachi (結び立ち) Ayaqların V şəklində olduğu salam duruşu b) Zərbələr (Tsuki və Uchi – 突き, 打ち) Termin Mənası Oi Tsuki (追い突き) İrəli yumruq zərbəsi Gyaku Tsuki (逆突き) Əks yumruq zərbəsi Kizami Tsuki (刻み突き) Ön əllə sürətli yumruq Age Uchi (上げ打ち) Yuxarı doğru zərbə Shuto Uchi (手刀打ち) Açıq əl ilə kənar zərbə Empi Uchi (猿臂打ち) Dirsək zərbəsi c) Ayaq Zərbələri (Geri – 蹴り) Termin Mənası Mae Geri (前蹴り) Ön ayaq zərbəsi Yoko Geri (横蹴り) Yan ayaq zərbəsi Mawashi Geri (回し蹴り) Dairəvi ayaq zərbəsi Ushiro Geri (後ろ蹴り) Geri ayaq zərbəsi Hiza Geri (膝蹴り) Diz zərbəsi d) Müdafiə və Bloklar (Uke Waza – 受け技) Termin Mənası Age Uke (上げ受け) Yuxarı blok (başı qorumaq üçün) Gedan Barai (下段払い) Aşağı blok Soto Uke (外受け) Xaricdən içəri blok Uchi Uke (内受け) İçəridən xaricə blok Shuto Uke (手刀受け) Açıq əl ilə müdafiə Juji Uke (十字受け) Xaçvari blok 3. Döyüş və Taktika Terminləri Termin Mənası Kumite (組手) Döyüş, sparrinq Jiyu Kumite (自由組手) Sərbəst döyüş Ippon Kumite (一本組手) Bir zərbəlik döyüş Gohon Kumite (五本組手) Beş zərbəlik döyüş Bunkai (分解) Kata texnikalarının real tətbiqi Tai Sabaki (体捌き) Bədənin çevik hərəkəti ilə hücumdan yayınmaq 4. Kata (Formal Hərəkətlər Sistemi) Termin Mənası Kata (形) Texnikaların ardıcıl tətbiqi Heian (平安) Əsas başlanğıc katalar Bassai (抜塞) “Qalaya hücum” – güclü texnikalar Kanku (観空) “Göyə baxış” – müdafiə və hücum balansı Tekki (鉄騎) Yan hərəkətli güclü kata Empi (燕飛) “Qartalın uçuşu” – sürətli texnikalar Jion (慈恩) Tarixi və güclü kata 5. Rəngli Kəmərlər və Dərəcələr (Kyu və Dan – 級, 段) Termin Mənası Kyu (級) Şagird dərəcəsi (ağdan qəhvəyiyə qədər) Dan (段) Usta dərəcəsi (qara kəmər səviyyələri) Shodan (初段) 1-ci Dan – qara kəmər başlanğıcı Nidan (二段) 2-ci Dan – təkmilləşmiş səviyyə Sandan (三段) 3-cü Dan – usta dərəcəsi Renshi (錬士) 4-5 Dan – karate müəllimi Kyoshi (教師) 6-7 Dan – yüksək ustad Hanshi (範士) 8-10 Dan – karatenin böyük ustası 6. Məşq və Komandalar Termin Mənası Yoi (用意) Hazır ol! Hajime (始め) Başla! Yame (止め) Dayan! Mawatte (回って) Dön! Seiza (正座) Diz üstə oturmaq Mokuso (黙想) Meditasiya, dərin düşüncə Oss (押忍) Hörmət, razılıq, motivasiya ifadəsi. Bu terminlər karatenin əsas fəlsəfəsini, texniki və etik aspektlərini əhatə edir. Yapon dilində olan bu sözlər karateçiyə öz texnikasını daha yaxşı başa düşməyə və inkişaf etdirməyə kömək edir.