«یادداشت روز» ▪️سهم نظام مهندسی ساختمان در بحران کمبود گاز در زمستان ✍️سهیل آل‌رسول، عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران: 🔺ایران یکی از پرمصرف‌ترین کشورها در زمینه گاز طبیعی است. این موضوع در زمستان که مصرف گاز خانگی به اوج می‌رسد، بحرانی‌تر می‌شود. بر اساس آمار، ۶۷ درصد از گاز مصرفی کشور در روزهای سرد زمستانی صرف مصارف خانگی می‌شود. این میزان مصرف، تأثیرات متعددی بر بخش‌های مختلف دارد، مصرف گاز در بخش خانگی، در ماه‌های سرد سال به اوج خود می‌رسد و سهمی معادل 67 تا 70 درصد از کل گاز توزیع‌شده در کشور را شامل می‌شود. شدت مصرف انرژی در ایران به حدی بالاست که ارزش اتلاف انرژی حدود 70 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. 🔺نیروگاه‌های برق به دلیل کمبود گاز مجبور به استفاده از سوخت‌های جایگزین همچون مازوت و گازوئیل می‌شوند. سوزاندن این سوخت‌ها، آلودگی شدید هوا را در شهرهای بزرگ به همراه دارد که سلامت عمومی را تهدید می‌کند. افزایش تقاضای گاز، تأمین گاز نیروگاه‌ها را دشوار کرده و منجر به قطعی‌های مکرر برق در زمستان می‌شود. مصرف داخلی بالا، امکان صادرات گاز و ارزآوری برای کشور را از بین می‌برد. درحالی‌که بسیاری از کشورها خواهان واردات گاز ایران هستند، تأمین نیاز داخلی مانع از بهره‌برداری از این فرصت‌ها می‌شود در حال حاضر ما دو قرارداد صادراتی در احجام کم با عراق و ترکیه داریم که اگر این قراردادها توأم با جرائم سنگین نبود همین صادرات حداقلی را هم حذف می‌کردیم. 🔺مصارف خانگی نقش کلیدی در افزایش فشار بر شبکه گاز کشور ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین عوامل آن وضعیت نامناسب عایق‌کاری و طراحی ساختمان‌ها است. عدم رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و استفاده از روش‌های گرمایشی سنتی، مصرف گاز را به شکل چشمگیری افزایش داده است. 🔺مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها اختصاص دارد که شامل استفاده از عایق‌های حرارتی مناسب در جداره‌های خارجی، نصب پنجره‌های دو یا سه‌جداره، سیستم‌های گرمایشی با راندمان بالا و کنترل هوشمند دما در محیط‌های داخلی می‌شود. اما اغلب پروژه‌های ساختمانی از آن غفلت می‌کنند. به اعتقاد کارشناسان اتلاف انرژی از جداره‌های بیرونی ساختمان‌ها فاجعه‌بار است. از طرفی امکانات لازم برای کنترل هوشمند دما در اغلب منازل و ساختمان‌های کشور فراهم نیست. 🔺بهترین راه‌حل، کاهش مصرف خانگی از طریق بهینه‌سازی ساختمان‌ها و اصلاح الگوی مصرف انرژی است. افزایش تولید برق از روش‌های تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر مانند نیروگاه‌های خورشیدی خیلی ضروری است لیکن این موضوع چون تأمین برق نیروگاه‌ها کمتر از 10 درصد مصارف گاز کشور در زمستان را شامل می‌شود عملاً در رفع کسری گاز بویژه در فصل زمستان و مدیریت آلودگی که هوای کلان‌شهرها تأثیر چندانی ندارد. افزایش ظرفیت تولید گاز هم به دلیل عدد قابل توجه سرمایه‌گذاری مورد لزوم عملاً توجیه مصرف خانگی ندارد و باید با هدف توسعه صادراتی انجام شود. پس مهم‌ترین راهکار جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان‌هاست. 🔺بیش از ۸۰ درصد منازل مسکونی کشور توسط مردم و با نظارت ناکافی بویژه از منظر مبحث 19 ساخته شده‌اند و فاقد استانداردهای لازم برای کاهش اتلاف انرژی هستند. دولت باید با برنامه‌های مشوق نظیر وام‌های بهینه‌سازی، مردم را به نوسازی و عایق‌کاری ساختمان‌های موجود ترغیب کند. راهکارهای عملیاتی کم هزینه چون میترینگ‌های انرژی هم از جمله ابتکارات تجربه شده جهانی است و موضوع کاهش دودرجه‌ای دمای منازل که در اغلب منازل فعلی میسر نیست با هزینه‌های کم عملیاتی می‌گردد. 🔺کاهش مصرف انرژی تنها با اقدامات دولتی ممکن نیست. فرهنگ‌سازی عمومی برای مصرف بهینه گاز و گرمایش اهمیت زیادی دارد. رسانه‌ها، مدارس و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند نقش مؤثری در این زمینه ایفا کنند. این البته با سرمایه اجتماعی حکمرانی هم نسبت جدی دارد و بدون آن فرهنگ‌سازی و آموزش کافی نخواهد بود. 🔺شهرداری‌ها، سازمان‌های نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی باید وظایف خود را در نظارت بر رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به‌طور جدی انجام دهند. ساخت‌وسازهای جدید باید حداقل مصرف انرژی و حداکثر بهره‌وری را تضمین کند. اغلب خانه‌های شهری و روستایی از سیستم‌های گرمایشی سنتی استفاده می‌کنند که قابلیت تنظیم دما ندارند. جایگزینی این سیستم‌ها با تجهیزات مدرن و هوشمند، مصرف انرژی را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. 🔺در سال ۱۴۰۳، احتمال تعطیلی‌های گسترده به دلیل ناترازی انرژی و آلودگی هوا وجود دارد. این تعطیلی‌ها می‌توانند فرصتی برای آغاز یک تحول اساسی در مدیریت مصرف انرژی ساختمان‌ها باشند. لازم است دولت، بخش خصوصی و مردم به صورت هماهنگ در جهت رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و کاهش اتلاف انرژی اقدام کنند./ آینده‌نگر 👇بیشتر بخوانید: https://news.tccim.ir/?78938