*વ્યક્તિને ઓળખવાના ૫ સિદ્ધાંતો: સ્વરૂપની પાછળનો સત્ય* દરેક મનુષ્ય એક અનોખી ઓળખ ધરાવે છે. કોઈને એક મુલાકાતમાં ઓળખી લેવું મુશ્કેલ હોય, પણ સમયની સાથે વ્યક્તિનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ સ્પષ્ટ થવા લાગે છે. ક્યારેક સજ્જન દેખાતા લોકો સમય જતા પોતાના ભિન્ન ચહેરા બતાવે છે, તો ક્યારેક શાંત અને સરળ લાગતા લોકો અદ્દભુત આદરશોને જીવતા હોય છે. તો શું કોઈને ઓળખવાનો કોઈ ચોક્કસ માપદંડ હોઈ શકે? હા, સ્વભાવ અને વર્તનને અનુસરીને કેટલાક પાયા નક્કી કરી શકાય, જેનાથી તમે એક વ્યક્તિ વિશે ઊંડાણપૂર્વક જાણી શકો. અહીં આવા પાંચ સિદ્ધાંતો છે, જે તમને કોઈપણ વ્યક્તિને સમજી લેવા માટે મદદ કરશે. 1. વાણી અને વર્તન: શબ્દો છે ઓળખનો આઈનો "ભાષા કોઈની ઓળખ નીં, પણ બોલી વ્યક્તિનું પ્રતિબિંબ છે." એક વ્યક્તિ કેવી રીતે અને શું બોલે છે, એ ખૂબ મહત્વનું છે. કોઈનું બોલવાનું ઢળવટિયું અને મીઠું હોય, તો તે અન્ય લોકો સાથે સુમેળમાં જીવવા માંગે છે. જો કોઈ હંમેશા આક્રમક અને તીવ્ર શબ્દોનો ઉપયોગ કરે, તો તે વધુ પડતા ઇગોવાળો હોઈ શકે. વાણીની સાથે તેનું વર્તન પણ ઘણી વાતો કહી જાય છે. એક સરળ ઉદાહરણ જોઈએ તો, જે વ્યક્તિ હંમેશાં અન્ય લોકોની સામે નમ્ર રહે છે, પણ નબળા અને ગરીબ લોકો સાથે અસભ્ય વર્તન કરે છે, તેનો સ્વભાવ ઘમંડી અને સ્વાર્થથી ભરેલો હોઈ શકે. વાણી અને વર્તનથી વ્યક્તિના સાચા સ્વભાવનો અંદાજ સરળતાથી લગાવી શકાય. --- 2. સંકટમાં પ્રતિક્રિયા: સત્યનો પરિચય કઠિન સમયમાં થાય "સારા સમયમાં બધા સાથી હોય, ખરાબ સમયમાં જે ઊભો રહે એ જ સાચો માનવ." કોઈ પણ વ્યક્તિની ખરેખર ઓળખ ત્યારે થાય, જ્યારે તે મુશ્કેલીમાં હોય અથવા જ્યારે કોઈ બીજા માટે કંઈક કરવાનું હોય. કેટલાક લોકો એવા હોય છે, કે જે સગાવહાલાઓને આશ્વાસન તો આપે, પણ સંકટના સમયે ગુમ થઈ જાય. તો કેટલાક એવા હોય, જે એક શબ્દ પણ ન કહે, પણ જ્યારે જરુર પડે ત્યારે સચોટ મદદ કરે. કોઈ વ્યક્તિ ખરેખર કેટલો મજબૂત છે, તેનો અંદાજ તેના જીવનમાં આવતા સંકટોને કેવી રીતે હેન્ડલ કરે છે, તેનાથી થઈ શકે. જે ધૈર્ય અને શાંતિથી તણાવમાં પણ બળવાન રહે છે, તે હંમેશાં એક નમ્ર અને ઉદાર વ્યક્તિ હોય છે. --- 3. સંબંધ અને નૈતિકતા: સાચા સંબંધો શ્રદ્ધા અને માનવતાથી વણાય છે "સંબંધ એ ફક્ત લોહીનું બાંધણ નથી, તે સમજણ અને ઈમાનદારીનું સંયોજન છે." કોઈ વ્યક્તિ સંબંધોને કેવી રીતે જોઈ છે, એ તેની માનસિકતા અને વિચારસરણી બતાવે છે. જો કોઈ ફક્ત સ્વાર્થ માટે મિત્રતા રાખે, અને જરૂર પૂરી થાય પછી ગાયબ થઈ જાય, તો તે એક સ્વાર્થી વ્યક્તિત્વ ધરાવતો હશે. બીજી બાજુ, જે કોઈ અન્ય માટે નિસ્વાર્થપણે દોસ્તી અને સંબંધ નિભાવે, એ સત્યવિશ્વાસી અને સાચો માણસ ગણાય. સાચા સંબંધો ભલાઈ અને સમજૂતીથી નિર્માણ પામે છે, સ્વાર્થ અને પ્રયોજનથી નહીં. --- 4. પૈસા અને પદ પ્રત્યેનો અભિગમ: મૂલ્ય મોટું કે સંપત્તિ? "વ્યક્તિના સાચા મૂલ્યો તેના પૈસા અને પદ પ્રત્યેના દૃષ્ટિકોણમાં દેખાય છે." કેટલાક લોકો પૈસાને જ જીવનનો સર્વોચ્ચ ધ્યેય માને છે અને કોઈ પણ હદે જઈ કમાવવા માટે તૈયાર રહે છે. આવા લોકો માટે નૈતિકતા કરતા પૈસાની મહત્વતા વધુ હોય છે. તો કેટલાક એવા હોય છે, જે મહેનતથી કમાઈને ન્યાયી રીતે આગળ વધવા ઈચ્છે. પદ અને સત્તા પણ વ્યક્તિનું વાસ્તવિક ચહેરું બતાવે છે. જો કોઈ માણસ એક સામાન્ય કર્મચારી હતો અને બધાથી સારી રીતે બોલતો, પણ પ્રમોશન મળ્યા પછી અહંકારથી ભરાઈ ગયો, તો એ તેની સાચી ઓળખ છે. કોઈ વ્યક્તિ પૈસા અને સત્તા મેળવ્યા પછી કેવી રીતે વર્તે છે, એ જ ખરેખર તેને ઓળખવાનો સાચો માપદંડ છે. --- 5. વિચારો અને સપનાઓ: મનુષ્ય તેના વિચારો જેટલો મોટો હોય છે "વિચારોના સ્તરથી જ વ્યક્તિની ઊંચાઈ નક્કી થાય છે." કોઈ વ્યક્તિ કેવી રીતે વિચારે છે? તે હંમેશા નકારાત્મક છે કે પછી એક નવી તકોની શોધમાં રહે છે? નકારાત્મક અને ડરપોક માનસિકતા ધરાવતો વ્યક્તિ હંમેશાં ફરિયાદ કરે અને બીજા પર દોષ મૂકે. જ્યારે સક્રિય અને પ્રેરણાદાયી વિચારો ધરાવતો વ્યક્તિ હંમેશાં ઉકેલ શોધવા માટે આગળ આવે. સપનાઓ અને મહત્ત્વાકાંક્ષાઓ વ્યક્તિને આગળ ધપાવતી હોય છે. જે મહેનત કરી પોતાના સપનાઓને હકીકત બનાવે છે, તે હંમેશાં એક પ્રેરણાદાયક વ્યક્તિત્વ ધરાવે છે. --- નિષ્કર્ષ: વ્યક્તિને ઓળખવા માટે માત્ર તાત્કાલિક છાપ ઉપર જવા કરતાં, આ પાંચ સિદ્ધાંતો દ્વારા તેનું મૂળ સ્વરૂપ સમજવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. વ્યક્તિગત જીવનમાં પણ અને વ્યવસાયિક જીવનમાં પણ, આ સિદ્ધાંતોને ધ્યાનમાં રાખીને કોઈ વ્યક્તિ સાથે ગાઢ સંબંધ બનાવવો કે નહીં, તે નક્કી કરવું સહેલું થઈ શકે. આ જ સાદી સમજ આપણને ઉંડા સંબંધો અને સારા માણસોની પસંદગી કરવામાં મદદ કરશે.