معدن حاجیگک: گنجینه‌ای نهفته در قلب افغانستان نویسنده: ح.ن معادن افغانستان از جمله ارزشمندترین منابع طبیعی این کشور به‌شمار می‌روند و نقشی حیاتی در توسعه اقتصادی و افزایش درآمد ملی ایفا می‌کنند. افغانستان دارای ذخایر معدنی گسترده و متنوعی همچون لیتیوم، آهن، طلا، مس، کرومیت، لاجورد، نفت و گاز طبیعی است. این منابع می‌توانند زمینه‌ساز رشد صنایع استخراجی، ایجاد فرصت‌های شغلی، افزایش صادرات و رشد اقتصاد ملی باشند. افزون بر آن، توسعه بخش معدن می‌تواند افغانستان را از وابستگی‌ها برهاند و مسیر دستیابی به توسعه‌ای پایدار و باثبات را هموار سازد. افغانستان کشوری سرشار از منابع طبیعی است که با وجود برخورداری از ذخایر معدنی گسترده، هنوز نتوانسته به‌گونه‌ای مؤثر از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کند. یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین معادن این کشور، معدن آهن حاجیگک است. این معدن که در قلب افغانستان، در ولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان واقع شده، سال‌هاست مورد توجه زمین‌شناسان و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی قرار دارد. حاجیگک نه‌تنها از نظر حجم ذخایر، بلکه به دلیل کیفیت بالای سنگ آهن، در زمره‌ی ذخایر استثنایی منطقه به‌شمار می‌رود. این معدن در رشته‌کوه‌های هزارجات جای گرفته و در حدود ۱۰۰ کیلومتری کابل، پایتخت افغانستان، قرار دارد. حاجیگک به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ذخایر شناخته‌شده‌ی سنگ آهن در جنوب آسیا، از اهمیت اقتصادی، استراتیژیک و ژئوپلیتیکی قابل‌توجهی برای افغانستان برخوردار است. فعالیت‌های اکتشافی در این منطقه نخستین‌بار در دهه‌ی ۱۹۳۰ میلادی آغاز شد. در دهه‌ی ۱۹۶۰، گروهی از زمین‌شناسان اتحاد جماهیر شوروی سابق مطالعات جامع‌تری را در این ناحیه انجام دادند و وجود ذخایر عظیم سنگ آهن را تأیید کردند. بر اساس یافته‌های این گروه، معدن حاجیگک دارای ذخیره‌ای بالغ بر ۱.۸ تا ۲ میلیارد تُن سنگ آهن با میانگین عیار حدود ۶۲ درصد است. این معدن شامل ۱۶ زون معدنی مجزا می‌باشد که برخی از آن‌ها تا ۳ کیلومتر طول و ۱۰۰ متر ضخامت دارند؛ ویژگی‌هایی که از نظر حجم و کیفیت، آن را در سطح آسیا به ذخیره‌ای کم‌نظیر مبدل می‌سازد. افزون بر این، در ترکیب معدنی حاجیگک منابعی از عنصر نادر نیوبیوم نیز شناسایی شده‌ است؛ عنصری راهبردی که در تولید فولادهای مقاوم و پیشرفته کاربرد دارد و ارزش صنعتی و استراتیژیک این معدن را دوچندان می‌کند. امارت اسلامی با درک اهمیت این پروژه‌ی حیاتی و استراتیژیک، بهره‌برداری از معدن حاجیگک را در زمره‌ی اولویت‌های مبرم خود قرار داده و تلاش نموده است زمینه‌ی جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی را در این پروژه‌ی کلیدی فراهم سازد. در همین راستا، اخیراً گروهی از سرمایه‌گذاران داخلی تعهد کرده‌اند که مبلغ ۶۵۰ میلیون دالر در راستای توسعه‌ی این معدن سرمایه‌گذاری کنند. بر اساس اطلاعات موجود، این سرمایه‌گذاری در چند مرحله انجام خواهد شد که شامل استخراج، فرآوری و توسعه‌ی زنجیره‌ی تولید فولاد می‌باشد. پیش‌بینی می‌شود اجرای این پروژه زمینه‌ساز اشتغال مستقیم برای بیش از ۶هزار نفر شود؛ اقدامی که می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصادی و ارتقای سطح اشتغال در کشور ایفا کند. با وجود پتانسیل بالای اقتصادی، توسعه‌ی معدن حاجیگک با چالش‌هایی نظیر موقعیت جغرافیایی کوهستانی، فقدان زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل، و مسائل امنیتی روبه‌رو است. وزارت معادن و پترولیم تلاش کرده است تا قراردادهایی شفاف‌تر و کارآمدتر برای استخراج و بهره‌برداری از معادن به ویژه معدن آهن حاجیگک تدوین کند، به‌گونه‌ای که زمینه‌ی مشارکت شرکت‌های داخلی و خارجی در این پروژه فراهم گردد. علاوه بر آن، امارت اسلامی در تلاش است با بهبود جاده‌ها و مسیرهای ارتباطی منتهی به معدن، دسترسی به این منطقه‌ی کوهستانی را تسهیل نماید. افزون بر این، دولت بر تأمین امنیت نواحی معدنی، از جمله حاجیگک ، تأکید ویژه دارد تا فضایی مطمئن برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی فراهم شود و از محصولات این معدن، به‌ویژه در صنایع داخلی، بهره‌برداری مؤثر و پایدار صورت گیرد. بهره برداری از معدن حاجیگک می‌تواند تحولی بنیادین در اقتصاد افغانستان ایجاد کند. این پروژه می‌تواند هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم به وجود آورد، درآمد هنگفتی از محل صادرات فراهم سازد، زمینه‌ساز توسعه‌ی زیرساخت‌های صنعتی و معدنی کشور شود و در نهایت به جذب هرچه بیشتر سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی کمک کند. معدن آهن حاجیگک یکی از فرصت‌های طلایی برای توسعه‌ی اقتصادی افغانستان به‌شمار می‌رود. اگر دولت ضمن تامین امنیت، بتواند زیرساخت‌های لازم را فراهم سازد و زمینه‌ی جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را مهیا کند، این معدن می‌تواند