Velayet Nuru İmam Ali İki Taraf Arasında Geçici Sulh Buraya kadar tarihçiler ittifakla, olayları bizim naklettiğimiz şekilde yazmışlardır. Şimdi bundan sonraki olayları ele almak gerek. Yani bu iki grup nasıl savaşı bırakıp başka bir olayın beklentisi içine girdiler. Burada Taberî ve onun izinden Cezerî el-Kâmil kitabında olayı iki şekil- de yazmışlardır. İkinci şekli gerçeğe yakın görünüyor; fakat biz her iki şeklini de aktaracağız: a) Talha ve Zübeyr'in Biat Şeklinin Sorgulanması Taberî şöyle yazıyor: "Taraflar, Medine halkına bir mektup yazılarak Talha ve Zübeyr'in Hz. Ali'ye nasıl biat ettiğinin sorulması üzerinde an- laştılar. Medine halkı Talha ve Zübeyr'in isteyerek ve özgürce Ali'ye (a.s) biat ettiğine şahadet ederse, her ikisi Medine'ye geri dönecek ve Osman b. Huneyf'e saldırmayacak ve eğer biatlerinin zorla ve korkudan olduğuna şahadet ederse, Osman Basra'yı terk edecek, Valilik Konağı'nı, beytülmali ve hükümete ait her şeyi Talha ve Zübeyr'e bırakacaktı." Taberî, tarihinde bu barış anlaşmasının metnine yer vermiş ve Kâ'b b. Sur'un mektubu Medine'ye götürdüğünü belirtmiştir. Cuma günü Me- dine Mescidi'nde Basra halkının mesajı Medine halkına okundu; fakat Üsame adlı bir kişiden başka kimse cevap vermedi. Üsame şöyle dedi: "Onların biatleri isteyerek değil, zorla ve korkudan olmuştur." Bu sırada halk öfkelenerek Üsame'yi öldürmek istedi ve eğer Suheyb ve Muham- med b. Mesleme gibileri engel olmasaydı, öldürülecekti. Kâ'b, Medine Mescidi'nde gördüklerini Basra'ya döndükten sonra nakletti ve bunun üzerine Talha ve Zübeyr, Osman b. Huneyf'e mesaj göndererek Valilik Konağı'nı terk etmesini, zira biatlerinin isteyerek gerçekleşmediğinin is- patlandığını belirttiler. Bu esasa dayalı bir barış oldukça uzak bir ihtimal olarak görülüyor ve bu nakil birkaç açıdan gerçekten uzaktır; zira: 1- Nakleden, ulemanın salih ve doğru sözlü kabul etmediği Seyf b. Ömer'dir. Fakat maalesef Taberî Tarihi'nin bir bölümü (hicrî 11 ila 36. yılla- rı arasındaki olaylar) onun nakilleriyle doludur. 2- Basra Medine arasını kat edip geri dönmek, uzun zaman ister. Oysa ahdini bozanlar, Hz. Ali'nin Medine'den hareket ettiğini ve kendilerini ta- kipte olduğunu biliyorlardı. Öyleyse, kendilerini bekleyen bu tehlike kar- şısında böyle bir şarta boyun eğip, Basra'yı işgali erteleyerek Medine'den gelecek cevabı beklemeye koyulmaları mümkün değildi.3- Böyle bir şartı ancak, kendilerinin zorla biat ettirildiğine ashabın şahitlik edeceğine itminanı olan kimseler kabul eder. Hâlbuki Talha ve Zübeyr'in böyle bir itminanı yoktu. Hatta bunun tersini kabullenip inan- dıkları söylenebilir. Çünkü Taberî'nin Seyf b. Ömer'den nakline göre, Me- dine Mescidi'nde Üsame dışında -ki o da Ali'ye (a.s) biat etmeyenlerden biriydi- hiç kimse Talha ve Zübeyr'in zorla biat ettiğine şahitlik etmedi ve diğerleri sustu. 4- Talha ve Zübeyr'in zorla biat etmediğinin en açık delili, Sa'd b. Vakkâs, Abdullah b. Ömer, Üsame, Hassan vb. gibilerin Hz. Ali'ye biat- ten imtina edip uzlete çekilmelerine rağmen kimsenin onlara karışma- masıdır. Eğer Talha ve Zübeyr de biate yanaşmasalardı, biat etmeyenler safına katılabilirlerdi. Nitekim Hz. Ali durumu öğrenince Zübeyr hak- kında şöyle buyurdu: Sanıyor ki eliyle biat etti, gönlüyle etmedi. Oysaki biat ettiğini ikrar et- mekte, kalbiyle etmediğini söyleyip yaptığını inkâr etmektedir. Peki, öyleyse ya buna dair bir hüccet göstersin, tanık getirsin yahut da çık- tığı, bozduğu biate geri dönsün.1 Sonraları, ahdini bozanların elebaşlarının öldürülmesinden sonra Ali (a.s) Talha ve Zübeyr'in durumlarını şöyle teşrih ediyor: Allah'ım, bu iki kişi, yakınlık bağlarını kestiler; bana zulmettiler; bi- atlerini inkâr eylediler; halkı aleyhime kışkırttılar. Bağladıklarını sen çöz; düğümlediklerini sen gevşet; umdukları, yaptıkları şeydeki kö- tülüğü sen göster onlara. Savaştan önce tövbe etmelerini bekledim; nimeti hor gördüler, esenliği teptiler.2 ❁﷽❁ ••┈┈•❁﷽❁ https://t.me/KurtulusgemisielMehdi https://whatsapp.com/channel/0029VamWm4yLSmbRBIZjm903 https://chat.whatsapp.com/DB98tvZAv4hGAF00WgdwZM