سایه تنش ایران و اسراییل بر اقتصاد؛ جهش طلا، ارز و نفت ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ درگیری نظامی میان ایران و اسراییل، موجی از نگرانی‌های عمیق نسبت به آینده اقتصاد ایران و البته خاورمیانه را برانگیخته است. تا زمان تهیه این گزارش در تاریخ یکشنبه ۲۵خرداد۱۴۰۴، بازار ارز و طلا تحت‌تاثیر تنش‌های امنیتی و نظامی ناشی از درگیری ایران و اسراییل قرار گرفته و یکی از بحران‌های کم‌نظیر رکود و بی‌تحرکی را پشت سر می‌گذارد. مشاهدات میدانی از بازار طلا و ارز نشان می‌دهد در تهران و شهرستان‌ها، بازار داخلی فلزات گران‌بها و ارز عملا به حالت تعلیق درآمده است. به گفته فعالان بازار طلا، دولت اجازه اعلام نرخ به وبسایت‌های خبری نمی‌دهند و کمترین تعداد معامله در بازارها در جریان است. بازاری‌ها و معامله گران اصلی فعلا نظاره‌گر هستند. بنا بر اطلاعات رسیده به «ایران‌وایر»، بانک مرکزی با اعمال محدودیت در واریزها و معاملات ارز دیجیتال، در تلاش است از خروج سرمایه جلوگیری کرده و با امنیتی کردن فضای بازار، تقاضا برای دلار را به‌شدت پایین آورده است. دلار و ارزهای دیجیتال در ساعات اولیه آغاز حمله اسراییل به خاک ایران، نرخ دلار با بیش از ۱۸درصد افزایش، برای ساعاتی از مرز ۹۸ هزار تومان عبور کرد، اما بعد از آن دوباره فروکش کرده و روز گذشته، یکشنبه ۲۵خرداد۱۴۰۴، با نرخ ۹۶ هزار تومان معامله می‌شود. اگرچه تقاضا برای ارزهای خارجی خصوصا دلار بالا رفته و سرمایه‌گذاران در تلاش برای خروج سرمایه خود از کشور هستند، اما بانک مرکزی با اعمال محدودیت در خرید رمز ارزها، خصوصا تتر، در تلاش است تا از رشد قیمت این ارز دیجیتال معادل دلار جلوگیری کند، بازار ارز کشور را در کنترل خود درآورد و از خروج سرمایه جلوگیری کند. بنا بر گزارش‌های رسیده، معاملات تتر (USDT) به‌کلی متوقف شده‌اند و نیروهای امنیتی با بستن وبسایت‌های اعلام نرخ، از انتشار هرگونه خبری در خصوص نرخ رسمی در بازار، جلوگیری می‌کنند. به این ترتیب، بانک مرکزی توانسته با ایجاد اختلال در درگاه‌های پرداخت صرافی‌ها و جلوگیری از خرید ارزهای دیجیتال، تقاضا برای خرید دلار را پایین آورده و نرخ را فعلا در کنترل خود درآورد. یک مقام مسوول در بانک مرکزی جمهوری اسلامی به «ایران وایر» می‌گوید: «که در حالی که مردم عادی نمی‌توانند حتی ۱۰ تتر خریداری کنند، شرکت‌ها و صرافی‌های منتخب برای افراد با نفوذ، هزاران میلیارد تومان،‌ رمزارز خریداری می‌کنند.» با وجود همه این کنترل‌ها، ادامه جنگ، خصوصا با دخالت ایالات متحده و افزایش نگرانی‌ها و انتظارات تورمی، باعث کاهش بیش از پیش ارزش پول ملی در کوتاه‌مدت و سقوط بیش از پیش رشد اقتصاد ایران خواهد شد. بسیار از کارشناسان اقتصادی معتقدند، در صورت ادامه تنش‌ها، بانک مرکزی هم نمی‌تواند با اقدامات امنیتی و محدودیتی، نرخ دلار را کنترل کند. «برزو حق‌شناس» در این باره می گوید: «باید در نظر بگیریم که اردیبهشت، خرداد و تیر، سه ماهی هستند که معمولا تقاضا برای دلار کم است. اگر جنس تنش‌ها بالا برود و از توافق هم فعلا خبری نباشد، تقاضا برای دلار زیاد خواهد شد و من هم بعید می‌دانم دست بانک مرکزی برای عرضه باز باشد. از این رو، متاسفانه ممکن است به‌سمت سطح قبلی یعنی بالای ۱۰۰ هزار تومان برویم. طلا در بازار طلا هم رکود و بی‌تحرکی حرف اول را می‌زند. تعداد معاملات به کمترین حد خود رسیده و بازار به حالت انتظار و سکوت فرو رفته است. از طرفی، طبق اعلام منابع رسمی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دستور داده است تا واریزی‌ها به پلتفرم‌های آنلاین طلا (سکه، گرمی طلا و…) فعلا مسدود بماند. به این ترتیب، نرخ‌های طلا و دلار در بازار آزاد نیز ‌ثابت و نامشخص باقی مانده‌اند؛ سایت‌های اصلی مرجع قیمت‌گذاری در بازار طلا و سکه و به‌خصوص سایت رسمی اتحادیه طلا و سکه نیز، از ثبت هرگونه قیمت و نرخ برای طلا منع شده‌اند. بورس بازار سرمایه ایران برای ۲۵ و ۲۶خرداد، رسما تعطیل اعلام شد، اما ممکن است این تعطیلی برای روز‌های آینده هم ادامه داشته باشد؛ چراکه در شرایط فعلی با آغاز فعالیت بازار سرمایه، سرمایه‌داران و مالکین سهام، هراسان از وضعیت متشنج موجود در پی خارج کردن سرمایه‌های خود از بازار خواهند بود و تشکیل صف‌های فروش سنگین، خروج سنگین سرمایه از بازار و ریزش‌های خرد کننده در ارزش سهام و شاخص کل را به‌همراه خواهد داشت. در حالی که فعالان بازار در چنین شرایطی خواستار تعطیلی سه روزه بورس مطابق قانون شدند، اما مسوولان عالی بورس تصمیم گرفته‌اند که به‌صورت روزانه در خصوص تعطیلی روز بعد تصمیم‌گیری کنند. به گفته «حجت‌الله صیدی»، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، عصر یکشنبه ۲۵خرداد، برای تعطیلی بازار سرمایه در روز دوشنبه۲۶خرداد تصمیم‌گیری می‌شود و خبر‌های جسته‌وگریخته از احتمال تداوم تعطیلی‌ها حکایت دارد. با تداوم یا شدت یافتن درگیری‌های نظامی و کشیده شدن مناطق هدف بمباران نیروهای اسراییلی به‌سمت زیرساخت‌‌های اقتصادی کشور، قطعا وضعیت بازارهای مالی در ایران خصوصا بورس را با چالش‌های جدی‌تری مواجه خواهد کرد. پیش‌بینی‌ها امل می‌گویند حتی بعد از تعطیلی سه روز قانونی بورس، واکنش بورس به ادامه درگیری‌ها بسیار مخرب خواهد بود؛ چراکه حتی بورس‌های جهانی هم در پی این درگیری‌ها، واکنش منفی از خود نشان داده‌اند. در این میان، آینده بازار مسکن هم همراه با افت قیمت و رکود پیش‌بینی می‌شود. بنزین هدف قرار گرفتن انبارهای نفت بزرگ و پالایشگاه‌های سوخت، وضعیت سوخت‌رسانی به جایگاه‌ها و پمپ‌بنزین‌های سطح شهر را مختل کرده است. بر اساس گزارش‌های عینی رسیده به ایران‌وایر، میزان سوخت‌گیری از جایگاه‌های سوخت تهران با کارت شخصی از ۶۰ لیتر، به ۲۵ لیتر کاهش یافته و سقف سوخت‌گیری با کارت جایگاه نیز، به ۱۵ لیتر محدود شده است. محدودیت ایجاد شده در کرج ۲۰ لیتر و در شهرستان‌ها به ۱۵ لیتر گزارش شده است. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که در شهرستان‌های کوچک، محدوديت اخذ بنزین حتی به ۱۰ لیتر هم کاهش یافته است. همچنین، بر اساس محدودیت زمانی که به‌تازگی اعمال شده، کارت شخصی تنها هر پنج ساعت یک‌ بار امکان استفاده مجدد دارد. به‌دلیل محدودیت‌های ایجاد شده، صف‌‌های طولانی مقابل پمپ‌بنزین‌ها تشکیل شده و شهروندان از انتظار در ساعات طولانی مقابل پمپ‌بنرین‌ها خبر می‌دهند. گزارش‌های شهروندان، همچنین از استقرار مامورین امنیتی و یگان‌ویژه در پمپ‌بنزین‌ها حکایت دارند، تا هرگونه اعتراض در خصوص بنزین را خنثی و سرکوب کنند. پیش‌بینی می‌شود که با ادامه حملات به زیرساخت‌های کشور، عملا سوخت رسانی به مردم مختل شود و بحران انرژی به برق و گاز مورد استفاده شهروندان نیز کشیده شود. با ادامه جنگ به‌مدت طولانی تر، قطعا ذخایر استراتژیک سوخت و حتی کالاهای اساسی و بهداشتی نیز به پایان می‌رسد و زندگی معمولی مردم را با مشکلات بیشتری مواجه می‌کند. بازارهای بین‌المللی در بازارهای بین‌المللی در روز جمعه، قیمت نفت خام برنت با ۸ تا ۱۳درصد افزایش به محدوده ۷۰ تا ۷۸ دلار در هر بشکه رسید. ترس از اختلال در عبور نفت از تنگه هرمز و تنگه باب‌المندب، هزینه‌های بیمه کشتیرانی و قیمت حمل‌و‌نقل را افزایش داده است . جمهوری اسلامی هم تهدید کرده که تنگه هرمز را که محل اتصال خلیج فارس به دریای عمان و سپس به دریای عربستان است را، مسدود خواهد کرد. تنگه‌ای که یک‌چهارم تجارت نفت جهان از طریق آن انجام می‌شود و این وضعیت، می‌تواند بهای نفت را تا بالای ۱۰۰ دلار بالا ببرد. شرکت‌هایی مانند ایرلاین‌ها و حمل‌ونقل دریایی، تحت فشار افزایش هزینه نفت و بیمه قرار گرفته‌اند که این خود، باعث کاهش پروازها و سقوط درآمد آن‌ها خواهد شد. افزایش بهای نفت خام، باعث هجوم سرمایه‌ها به‌سمت دارایی‌های امن مانند طلا رفته و همین موضوع، باعث رشد سریع طلا و دلار آمریکا شد.