**معرفی مختصری از خلیفه سوم، حضرت عثمان** توسط علامه خالد محمود (شاگرد و خلیفه مجاز فقیه برجسته، مفتی اعظم پاکستان، مفتی محمد شفیع) – دکترای لندن حضرت سیدنا عثمان ذوالنورین، خلیفه سوم، در ۱۸ ذی‌الحجه سال ۳۵ هجری قمری در مدینه طیبه به دست باغیان به شهادت رسید. إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ. تاریخ نمونه‌ای از این بی‌رحمی و مظلومیتی که سومین خلیفه رسول الله (ص) و امام والامقام مسلمانان با آن به شهادت رسیدند، به خود ندیده است. قتل دلخراش امیرالمؤمنین در روز روشن، در مدینه رسول و در حضور صحابه کرام (رض)، سپس محاصره شدید منزل ایشان برای چندین روز قبل از قتل، جلوگیری از رسیدن حتی آب به ایشان و عدم اجازه برای دفن بعد از شهادت، نهایت مظلومیت است که تاریخ بشر از ارائه نمونه‌ای مشابه آن عاجز است. حضرت عثمان (رض) سراسر فضایل و مناقب بود و شمارش و بیان محاسن و محامد ایشان دشوار است. به عنوان نمونه، چند فضیلت ایشان در ادامه آورده شده است: **نسب:** ایشان در نسل پنجم به رسول الله (ص) می‌رسند. مادر گرامی ایشان، حضرت اروی، دختر عمه پیامبر (ص) بودند. ایشان دختر ام حکیم بنت عبدالمطلب بودند که دوقلوی پدر پیامبر (ص)، حضرت عبدالله، به دنیا آمدند. **پذیرش اسلام:** ایشان از پیشگامان اولیه در پذیرش اسلام بودند. ایشان با تحریک حضرت سیدنا صدیق اکبر (رض) در اوایل دعوت، به اسلام مشرف شدند و در پاداش این اقدام بزرگ، سختی‌های طاقت‌فرسا و ظلم‌های جان‌گداز را با صبر، آرامش و اطمینان قلب تحمل کردند. هرگز تلخی این سختی‌ها در چهره ایشان دیده نشد. **دامادی رسول (ص):** حضرت (ص) دختر خود، حضرت رقیه (رض) را به ازدواج ایشان درآوردند. وقتی حضرت رقیه وفات یافت، حضرت (ص) فرمودند که دستور خداوند است که خواهر ایشان، ام کلثوم را به ازدواج ایشان درآورم. بنابراین، حضرت ام کلثوم را به ازدواج حضرت عثمان (رض) درآوردند. وقتی ایشان نیز از دنیا رفتند، حضرت (ص) فرمودند: "اگر دختر دیگری داشتم، آن را نیز به ازدواج عثمان (رض) درمی‌آوردم." چون دو دختر پیامبر (ص) یکی پس از دیگری به ازدواج ایشان درآمدند، ایشان با لقب نورانی "ذوالنورین" (صاحب دو نور) مفتخر شدند. علامه جلال‌الدین سیوطی در "تاریخ الخلفاء" می‌نویسد که در دنیا هیچ کس جز حضرت عثمان (رض) نبود که دو دختر پیامبری به ازدواجش درآیند. **هجرت:** ایشان علاوه بر افتخار دامادی رسول (ص)، دو بار نیز شرف هجرت را یافتند. بار اول، چند صحابه کرام از ظلم کفار و مشرکین به تنگ آمده و به حبشه هجرت کردند و ایشان با همسر گرامی‌شان، حضرت رقیه (رض)، در میان آنان بودند. در این هنگام، پیامبر (ص) فرمودند: "پس از حضرت ابراهیم و حضرت لوط (علیهما السلام)، عثمان (رض) اولین کسی است که با اهل بیت خود هجرت کرده است." منظور از اهل بیت، همسر ایشان بود. هجرت دوم ایشان به سوی مدینه طیبه بود. بدین ترتیب، ایشان علاوه بر "ذوالنورین"، "ذوالهجرتین" (صاحب دو هجرت) نیز نامیده شدند. **جهاد فی سبیل الله:** ایشان تقریباً در هر غزوه در کنار رسول الله (ص) در جهاد فی سبیل الله شرکت داشتند. در غزوه خیبر، ایشان امیر لشکر بودند. ایشان از لحاظ بدنی نیز سهم بزرگی در جهاد فی سبیل الله داشتند، اما از لحاظ مالی، نمونه‌ای از جهاد ایشان در تمام جماعت صحابه (رض) یافت نمی‌شود. ایشان در موقعیت‌های بسیاری، با مبالغ هنگفت، به اسلام، اهل اسلام و پیامبر (ص) کمک و خدمت کردند و پیامبر (ص) در چنین مواقعی خوشحال شده و ایشان را به بهشت بشارت دادند. **سفارت رسول (ص):** در واقعه حدیبیه، ایشان به افتخار سفارت رسول (ص) نائل شدند که نصیب هیچ صحابه دیگری (رض) نشد. پیامبر (ص) رسول الله (ص) هستند و حضرت عثمان (رض) "رسول رسول الله" هستند. در ترمذی از حضرت انس روایت است که وقتی پیامبر (ص) بیعت رضوان را گرفتند، در آن هنگام "كان عثمان رسولُ رسول الله" (حضرت عثمان رسولِ رسول - رسول به معنی قاصد - بودند). سبحان الله! چه شأنی و چه منصب و مقامی است برای "رسول رسول الله" که نصیب این ذات مقدس شد. **خلافت:** پس از حضرت فاروق اعظم (رض)، ایشان مسند خلافت را مزین کردند و دوازده سال منهای دوازده روز (تقریباً دوازده سال) بر تخت خلافت نشستند. از لحاظ خلافت، ایشان خلیفه بسیار موفقی بودند. هزاران مایل مربع از اراضی در شرق و غرب در دوران خلافت ایشان وارد دایره اسلام شد و پرچم اسلام از سند تا جبل‌الطارق در دوران ایشان برافراشته شد. **شهادت:** در ۱۸ ذی‌الحجه سال ۳۵ هجری قمری، ایشان با نهایت بی‌رحمی و مظلومیت به دست باغیان در داخل خانه‌شان به شهادت رسیدند. شهادت ایشان قطعاً شهادت است، زیرا خبر شهادت ایشان را خود پیامبر (ص) داده بودند و ایشان آنقدر شهید والامقامی بودند که پیامبر (ص) با توسل به ایشان و حضرت عمر (رض) به کوه لرزان دستور آرامش دادند و زلزله متوقف شد. خداوند متعال به پیامبر و صدیق و این دو شهید احترام گذاشت و کوه آرام گرفت. حضرت فاروق اعظم (رض) به دست یک کافر به شهادت رسیدند، اما حضرت سیدنا عثمان (رض) به دست باغیانی به شهادت رسیدند که ظاهراً قائل به اسلام بودند و این نوعی جنایت هولناک است که بنی‌اسرائیل به شکل قتل پیامبران مرتکب می‌شدند. بنابراین، تاریخ قاتلین عثمان (رض) با تاریخ یهود درآمیخته است. زمین برای قتل ناحق یک پیامبر، خون هفتاد هزار انسان را طلب می‌کند. پس از این شهادت خلیفه راشد، آنقدر خونریزی رخ داد که خون سی و پنج هزار انسان بر زمین ریخته شد و با این وجود، مسلمانان آن وحدتی را که امام مظلوم امت را با آن رها کرده بود، به دست نیاوردند. در این لحظه تاریخی، ما جز این نمی‌توانیم بگوییم که از آه مظلوم بترسید، که این ندا عرش را می‌لرزاند. در این شهادت مظلومانه، همدردی، اعتقاد و قلب و ذهن ما باید با حضرت عثمان (رض) باشد. از تمام اهل اسلام شدیداً درخواست می‌شود که در ماه ذی‌القعده و ذی‌الحجه "یوم عثمان" را برگزار کنند، در هر مکانی مجالس تبلیغی برگزار کرده و یاد امام مظلوم را زنده نگه دارند و نقش عظمت ایشان را بر قلب بشریت ثبت کنند و سیره طیبه ایشان را در مجالس عمومی بیان کرده و فرصتی برای تقدیم ارادت به شخصیت عظیم ایشان در دنیا فراهم آورند و در هر گوشه و کنار کشور، زندگی نورانی و شهادت نورانی حضرت عثمان ذوالنورین (رض) را معرفی کرده و با این کار آخرت خود را آباد کرده و برای شفاعت پیامبر (ص) در قیامت تلاش کنند. خداوند با ماست.