---- नयन अडसुळ. तालुका भोर, जिल्हा पुणे. *पैसा नाही कमवला तर पुढच्या पिढीकडे एक गुंठाही जमीन शिल्लक राहणार नाही...* *टप्पा १:- १९५० ते १९७५* *या कालावधीत मराठी माणसाकडे गावाकडे भरपूर जमीन होती.* *सरासरी प्रत्येक कुटुंब २०-३० एकर जमिनीचे मालक...* *मोठे वाडे...* *दांडगा रुबाब...* *निसर्गावर चालणारी शेती...* *अगदी १० वी-१२ वी शिकलेले सुद्धा शिक्षक,* *मिलिटरी भरती,* *पोलीस भरती झाले.* *तसेच स्पर्धा परीक्षेत सहज यश मिळावायचे.* *अनेक पदवीधर PSI, Dy. SP, तहसीलदार त्या काळात झाले.* *नाही जरी नोकरी लागली तर आहे की 20-30 एकर शेती...* *उत्तम शेती, दुय्य्म नोकरी, तृतीय व्यापार अशी म्हण होती.* *हा काळ म्हणजे मराठी माणूस राजा होता.* *टप्पा २:- १९७५ ते १९९५* *देश उद्योग व आधुनिकतेकडे जाऊ लागला,* *१९७४ च्या दुष्काळापासून निसर्गाने झटका द्यायला सुरुवात केली.* *शेतीची विभागणी सुरु झाली,* *२० एकराचे मालक ५ एकरावर आले.* *बाहेरील राज्यातील कामगारांचे मुंबई शहरात शिरकाव सुरु झाले.* *शेती आता भांडवलदाराची होऊ लागली.* *विहिरी, मोटारी, पाईप लाईन आल्या.* *पाणी उपसण्याची स्पर्धा सुरु झाली.* *राजकारण गावागावात घुसलं.* *पुढारपणाच्या नादात अनेकांनी जमीनी कवडी मोलाने विकल्या.* *बाई-बाटलीत अनेकजण बरबाद झाले.* *स्पर्धा वाढली.* *आता नोकरी सोपी राहिली नाही.* *हायस्कुलवर नोकरीचा दर २० लाख झाला.* *वाढणाऱ्या गरजेपोटी जमिनी विकायला सुरवात झाली.* *२० एकराचा मालक मोकळा झाला व गावच्या कट्ट्यावर विड्या फुकू लागला,* *पोरं बेकार फिरू लागली.* *टप्पा ३:- १९९५ -२००९* *हा काळ मराठी माणसाच्या जबरदस्त घसरगुंडीचा काळ.* *परराज्यातून मोठया प्रमाणात लोक आले.* *मोठे उद्योग यांनी काबीज केले.* *हॉटेल शेट्टी लोक, दूध, पेपर, भाजीपाला, टॅक्सी, पाणीपुरी, किरकोळ दुकानदारी आदि उत्तरेतील लोकांनी काबीज केली.* *सहकारी कारखाने, बँका, पेट्रोल पम्प, बिअर बार, दारू दुकानें चाणाक्ष पुढाऱ्यांची झाली.* *मराठी माणूस मात्र अजूनही विहीर पाडणे, बोअर मारणे, स्पर्धा परीक्षा तयारी करणे, भरतीला जाणे, पोराला हायस्कुल वर चिटकवणे ह्यातच गुंतलेला दिसला.* *२० एकर जमीन वाटण्या होऊन,* *मग विकून एकरावर आली तरी डोळे उघडतं नव्हते.* *अजूनही पाटीलकी व जमीनदारीच्या दिवा स्वप्नात रमला होता.* *टप्पा ४:- २००९ ते २०२०* *ग्लोबलायझेशन झाले,* *जगाचे पैसे भारतात आले.* *पुणे, मुंबई, इतर शहराजवळील जमिनींना किंमती आल्या.* *मग काय...?* *जमिनी विकायची स्पर्धाच सुरु झाली.* *राजकीय कार्यकर्ते एजंट झाले व मराठी माणसाचा 'मुळशी पॅटर्न' झाला.* *जमीनदारी संपली, पोरं बेकार किंवा पुणे-मुंबईत ८-१० हजारांच्या नोकऱ्या करू लागली.* *आता विकायलाही काही शिल्लक राहिलं नाही.* *खरी, बिकट गरिबी सुरु झाली.* *पोरांचा वापर शंभर-दोनशे देऊन राजकारणात सुरु झाला.* *बापाकडे लग्नाला पैसा नाही.* *मग पोरी हात धरून पळून जाऊ लागल्या.* *गावचा जमीनदार हमाली करू लागला.* *व्यापारी तृतीय म्हणायचे त्यांचेकडेच हे बडे जमीनदार, त्यांची पोरं ही वॉचमन, हमाली, क्लार्क, ड्रायव्हर अश्या नोकऱ्या करू लागली व जयंती साजरी करणेसाठी बड्या व्यापारी लोकांजवळ वर्गणी मागू लागली.* *टप्पा ५:- २०२० ते २०३०* *इथून पुढील काळ फक्त पैश्याचा असेल.* *ज्यांचेकडे पैसा तोच सरपंच, तोच आमदार.* *नोकरी हा विषय संपला आहे.* *नोकरी शोधणारा त्यातच म्हातारा होईल.* *उच्च जातीचा हताश होऊन बघत बसेल.* *पैसा न कामविणाऱ्याकडे एक गुंठासुद्धा शिल्लक राहणार नाही.* *शेती, नोकरीसह जो व्यवसाय करेल तोच काही कमवू शकेल.* *अजून वेळ गेली नाही.* *शेती सांभाळा शेती बरोबर जोडधंदे करा.* *नोकरी पेक्षा व्यवसाय करण्याचा विचार करा.* *जो चूक करतो तो माणूस,* *तीच तीच चूक परत करतो तो वेडा माणूस,* *जो दुसऱ्याच्या चुकापासून शिकतो तो शहाणा माणूस.* *अजुन वेळ आहे झालेल्या चुका सुधारून त्याच चुका पुन्हा होणार नाहीत हे पहाण्यासाठी.* *आपल्या माणसाला साथ द्या,* *आपल्या माणसाला मोठ करा.* *आपल्या माणसाचे पाय ओढणे थांबवा.* *आपणच आपल्या माणसाला साथ दिली पाहिजे.* *(सत्य परिस्थितीवर आधारीत असलेला हा लेख सोशल मीडियावरून घेतलेला...)* *मला आवडलेला आहे,* *आपणासही नक्कीच आवडेल बघा आपल्या पुढच्या पिढ्या वाचवता आल्या तर छानच...* 🪷 नयन सुरेश अडसुळ तालुका भोर, जिल्हा पुणे. *एक भयाण वास्तव...!* *🙏🙏🙏🙏🙏*