شهید فرمانده محمد قسیم دره‌ای در سال ۱۳۴۱ خورشیدی در دهکده عبدالله خیل، شهرستان دره، ولایت پنجشیر دیده به جهان گشود. پدرش عبدالجبار مردی متدین، باتقوا و پرهیزگار بود. فرمانده قسیم دره‌ای تحصیلات ابتدایی را تا صنف هفتم در لیسه کرامان ادامه داد و سپس در لیسه انصاری کابل شامل تحصیل شد و از صنف دوازدهم این لیسه با درجه عالی فارغ‌التحصیل گردید. پس از فراغت، که همزمان با تجاوز شوروی به افغانستان بود، ظلم و استبداد نیروهای شوروی و مزدوران داخلی آنان به اوج خود رسیده بود. با احساس پاک اسلامی و روحیه آزادی‌خواهانه‌ای که داشت، کابل را به مقصد جهاد در ولایت پنجشیر ترک کرد. نقش فرمانده محمد قسیم در دوران جهاد در سال ۱۳۵۹ خورشیدی، با شدت گرفتن تجاوز اشغالگران شوروی و مزدوران داخلی‌شان، فرمانده قسیم دره‌ای تصمیم گرفت تا به صفوف مجاهدین در پنجشیر بپیوندد. او با شجاعت و دلیری در حملات شوروی به دره پنجشیر، به‌ویژه در سال ۱۳۶۳، ضربات سنگینی بر پیکر ارتش سرخ وارد کرد. به دلیل علاقه عمیق او به جهاد و مبارزه علیه دشمنان اسلام و وطن، به قطعه متحرک مجاهدین پیوست. نخستین مأموریت در قطعه متحرک نخستین مأموریت فرمانده قسیم دره‌ای به‌عنوان فرمانده قطعه متحرک در شهرک گلبهار ولایت پروان بود. در این مأموریت، همراه با فرمانده نواب، فرمانده خانه تمبنه و سایر مجاهدین محلی، عملیات موفقی علیه نیروهای شوروی انجام دادند و تلفات سنگینی به دشمن وارد کردند. در این حمله، برای نخستین بار، مجاهدین موفق به غنیمت‌گیری سلاح‌های مدرن روسی از جمله «کلاکوف» شدند. این موفقیت، روحیه‌ی جهادیان را تقویت کرد و آنان را در میان مردم و مجاهدین، نام‌آور ساخت. نبوغ نظامی و عملیات در شمال کابل ژنرال محمد قسیم دره‌ای، با نبوغ نظامی و شجاعت بی‌نظیری که داشت، قطعه متحرک را بیش از پیش آماده‌ی نبرد ساخت. او نقش اساسی در نبردهای شمال کابل ایفا کرد، به‌ویژه در: • ولسوالی میربچه کوت • دند قتندر • ولسوالی غوربند پس از شدت گرفتن جهاد در شمال کشور، به همراه مجاهدین قطعه متحرک به ولایت‌های تخار، بدخشان و بغلان اعزام شد. پس از برنامه‌ریزی‌های مشترک با مجاهدین منطقه، سلسله عملیات‌هایی را برای تصرف مناطق استراتژیک آغاز کرد. فتح شهرهای استراتژیک به رهبری فرمانده قسیم دره‌ای، پس از شکستن خطوط دفاعی دشمن، شهرهای زیر یکی پس از دیگری آزاد شدند: • کلفگان • ولسوالی نهرین • گارنیزیون کران و منجان • گارنیزیون خواجه غار • گارنیزیون تالقان به دلیل ابتکارات نظامی، شجاعت رزمی و نقش برجسته در جنگ‌های افسانه‌ای، از سوی شهید احمدشاه مسعود به لقب «قهرمان جنگ خواجه غار» و سایر مناطق آزادشده، مفتخر گردید. ورود به کابل و سقوط رژیم کمونیستی در سال ۱۳۷۱ خورشیدی، فرمانده قسیم دره‌ای به‌عنوان فرمانده کندک اول جهادی پنجشیر تعیین شد. او در جمع نخستین مجاهدینی بود که از پنجشیر تا ولسوالی بگرام، مسیر تحت تسلط دشمن را با پای پیاده طی کرد. با ورود به بزرگ‌ترین پایگاه نظامی در بگرام، زمینه سقوط رژیم وابسته به شوروی را تسریع بخشید. سپس، مطابق دستور قهرمان ملی، شهید احمدشاه مسعود، با مجاهدین خود وارد میدان هوایی خواجه رواش کابل شد و در تأمین امنیت آن نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرد. استقرار در بالاحصار کابل پس از تثبیت موقعیت دولت اسلامی، فرمانده قسیم دره‌ای در بالاحصار کابل مستقر شد. در این دوران، در برابر حملات گسترده‌ی مزدوران پاکستان، با تمام توان مقاومت کرد. اما در یک کودتای غافلگیرانه از سوی بقایای کمونیست‌ها، مجاهدین بسیاری به شهادت رسیدند یا اسیر شدند. در این حمله، فرمانده قسیم دره‌ای به‌شدت مجروح شد. با زیرکی و شجاعت، اجازه نداد که تن مجروحش به دست دشمن بیفتد و موفق به فرار از منطقه شد. مدتی از او خبری نبود و همسنگرانش در نگرانی از سرنوشتش فرو رفتند. حتی شهید احمدشاه مسعود نیز گمان می‌کرد که فرمانده قسیم دره‌ای به شهادت رسیده است. اما ناگهان، صدای او در بی‌سیم شنیده شد و امید را در دل مجاهدین زنده کرد. فرماندهی در جنگ علیه طالبان در سال ۱۳۷۳ خورشیدی، به‌عنوان قوماندان غوند ۸۴۶ مرکزی و فرمانده جنگ در سمت میدان‌شهر تعیین شد. ماه‌ها در برابر هجوم طالبان و ملیشه‌های پاکستانی ایستادگی کرد و مانع ورود آن‌ها به کابل شد. سپس، مطابق دستور شهید احمدشاه مسعود، با تمامی قطعات مربوطه به ولسوالی سروبی اعزام شد تا از کابل دفاع کند. آخرین مأموریت و شهادت فرمانده قسیم دره‌ای در آخرین مأموریت خود، برای مقابله با طالبان در شرق کابل مستقر شد. در ولسوالی سروبی، با نیروهای تحت امرش، مانع پیشروی طالبان و نیروهای پاکستانی شد. اما با شدت گرفتن حملات و شکست خطوط دفاعی دولت، در یک توطئه‌ی پیچیده، ارتباط او قطع شد. سرانجام، در چهارم میزان ۱۳۷۵، در ولسوالی سروبی، صدای این فرمانده‌ی استوار برای همیشه خاموش شد. فرمانده شهید محمد قسیم دره‌ای، ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشت. کسانی که او را می‌شناختند، شجاعت، دلیری، تدبیر، ابتکار نظامی و عشق به جهاد را در او می‌دیدند. یکی از همسنگرانش نقل می‌کند: «فرمانده محمد قسیم شهید، چیزی به نام ترس نمی‌شناخت. قرآن را با صدایی دلنشین تلاوت می‌کرد، دین‌دار، خوش‌اخلاق و صمیمی بود.» سرنوشت پیکر فرمانده قسیم دره‌ای شیرمحمد بهادری، یکی از هموطنان که برادرش تورن نورآقا بهادری، قوماندان تولی ثقیله‌ی فرمانده قسیم خان بود، چنین روایت می‌کند: “پس از شهادت برادرم، مدت یک ماه در ولسوالی سروبی به دنبال جسدش گشتم. یک روز، در نزدیکی دریا، چوپانی به من گفت که او را شبانه در خواب دیده است و باید پیکرش را در جای بهتری دفن کند. او پیکر را دوباره دفن کرد، اما می‌گفت که شب‌ها، نوری از قبرش بلند می‌شود.” فرمانده قسیم دره‌ای، قهرمانی بود که نامش در تاریخ جهاد افغانستان جاودانه خواهد ماند. روحش شاد، یادش گرامی و راهش پایدار باد.