" زبان مادری ؛ صدای هویت ، پل عدالت" ✍علی رضایی زبان، نخستین دریچه‌ای است که انسان از طریق آن با جهان پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کند.نخستین واژگانی که بر لبان کودک جاری می‌شود،حامل فرهنگ،تاریخ، و هویت اوست. روز جهانی زبان مادری که هر ساله در دوم اسفند ماه گرامی داشته می‌شود؛ فرصتی است برای تأمل بر اهمیت زبان‌های مادری، پاسداری از آنها و گسترش عدالت زبانی در جوامع گوناگون.این روز نه‌تنها یادآور حق بنیادین هر فرد برای آموزش و استفاده از زبان خود است، بلکه پاسخی به چالش‌های زبانی در جهان مدرن نیز محسوب می‌شود. آزادی زبانی؛ حقی غیرقابل تحدید یکی از مهم‌ترین اصول اخلاقی و حقوقی در جوامع انسانی، حق آزادی است.آزادی بیان و آموزش به زبان مادری نیز بخشی از این حق مسلم است؛ حقی که تنها در صورتی قابل محدود شدن است که آزادی دیگران را نقض کند. اما آیا استفاده از زبان مادری، تهدیدی برای دیگران محسوب می‌شود؟ پاسخ به این پرسش منفی است.هر زبانی دنیایی منحصر‌به‌فرد از اندیشه و احساس را در خود جای داده است. هیچ زبانی بر زبان دیگر برتری ندارد و هیچ زبانی تهدیدی برای دیگری نیست. ممنوعیت یا محدودسازی زبان مادری نه‌تنها آزادی فردی را نقض می‌کند، بلکه سبب فرسایش فرهنگی و اجتماعی می‌شود. ملتی که زبان مادری‌اش مورد بی‌اعتنایی یا تحدید قرار گیرد، خود را جداافتاده و محروم احساس می‌کند و این احساس محرومیت، به‌مرور زمان شکاف‌های اجتماعی را عمیق‌تر می‌سازد. عدالت زبانی؛ زبانی که با آن متولد می‌شویم، انتخاب ما نیست عدالت، مفهومی بنیادین در جوامع انسانی است و یکی از اصول آن این است که هیچ‌کس نباید به‌خاطر ویژگی‌هایی که در اختیار او نیست، از امتیاز یا محرومیت برخوردار شود. همان‌طور که جنسیت، نژاد یا رنگ پوست افراد نباید مبنای تبعیض باشد، زبان مادری نیز نباید وسیله‌ای برای برتری‌طلبی یا محدودیت قرار گیرد.تنوع زبانی، سرمایه‌ای فرهنگی برای بشریت است. اگر زبانی به حاشیه رانده شود، نه‌فقط یک ابزار ارتباطی، بلکه شیوه‌ای از تفکر، روایتی از تاریخ و مجموعه‌ای از ارزش‌های اجتماعی نیز از بین خواهد رفت. بسیاری از زبان‌های بومی جهان، به‌دلیل بی‌توجهی یا سیاست‌های زبانی نادرست، در آستانه فراموشی قرار دارند. این فرایند، چیزی جز فقر فرهنگی و کاهش غنای تمدن بشری را به دنبال ندارد. تنوع زبانی، کلید پویایی فرهنگی و اجتماعی همان‌طور که در طبیعت، تنوع زیستی عامل بقا و تداوم حیات است، در جوامع انسانی نیز تنوع زبانی و فرهنگی به پویایی، خلاقیت و توسعه اجتماعی کمک می‌کند. جوامعی که در آنها زبان‌های مختلف فرصت شکوفایی دارند، نه‌تنها از نظر فرهنگی غنی‌ترند، بلکه همزیستی مسالمت‌آمیزتری نیز تجربه می‌کنند. تاریخ نشان داده است که نابودی زبان‌های محلی، اغلب منجر به انزوا، مهاجرت اجباری و حتی از بین رفتن گروه‌های قومی شده است. در مقابل، کشورهایی که به چندزبانی احترام گذاشته‌اند، توانسته‌اند همبستگی اجتماعی و توسعه اقتصادی پایدارتری داشته باشند. آموزش به زبان مادری، ضرورتی برای بقا یکی از موثرترین راه‌های حمایت از زبان‌های مادری، آموزش رسمی به این زبان‌ها است. تحقیقات نشان می‌دهد که دانش‌آموزانی که در سال‌های نخستین تحصیل خود به زبان مادری‌شان آموزش می‌بینند، در یادگیری زبان‌های دیگر و سایر دروس نیز موفق‌تر هستند. برعکس، محرومیت از آموزش به زبان مادری، باعث افت تحصیلی، کاهش اعتمادبه‌نفس و در نهایت، شکاف‌های اجتماعی می‌شود. روز جهانی زبان مادری، تنها یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه فرصتی است برای بازاندیشی در سیاست‌های زبانی، تقویت چندگانگی فرهنگی، و ایجاد جامعه‌ای که در آن همه زبان‌ها، بی‌هیچ تبعیضی، جایگاهی درخور داشته باشند. پاسداری از زبان مادری، پاسداری از هویت انسانی زبان مادری، بیش از آنکه فقط وسیله‌ای برای برقراری ارتباط باشد، بخشی از هویت و موجودیت هر انسان است. پاسداری از آن، نه صرفاً یک تعهد فردی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی و جهانی است. جوامعی که زبان‌های مادری را محترم می‌شمارند، گامی بلند در جهت تقویت همبستگی، کاهش نابرابری و افزایش شکوفایی فرهنگی برداشته‌اند. پس، بیایید روز جهانی زبان مادری را نه فقط به‌عنوان یک روز در تقویم، بلکه به‌عنوان یک رسالت همیشگی برای پاسداشت زبان‌ها و فرهنگ‌ها، گرامی بداریم. ☘☘☘☘☘☘☘☘☘ با کانال ما در تلگرام و واتساپ همراه شوید 🌿🌺☘️⚘️🌾🍀🌹 آدرس کانال در تلگرام https://t.me/salehnikbakht 🌿🌺☘️⚘️🌾🍀🌹 در باب حقوق ؛ جامعه ؛ فرهنگ ؛ سیاست ؛ تاریخ و زندگی 🌿🌺☘️⚘️🌾🍀🌹 آدرس کانال در واتساپ https://whatsapp.com/channel/0029VaDTBJRGk1Fty2qqpD2P