
هنر عشق | حمید طاهری
January 31, 2025 at 05:41 PM
فلسفه رنه دکارت (René Descartes) که به عنوان بنیانگذار فلسفه مدرن شناخته میشود، به طور عمده بر شک و تردید، عقلانیت و اثبات وجود خدا و جهان تمرکز دارد.
دکارت در تلاش بود تا بنای فلسفه را بر اساس قطعیتهایی محکم بنا کند.
مهمترین نکات فلسفه او عبارتند از:
1. شکگرایی بنیادین (مشتبه بودن همه چیز):
دکارت به این نتیجه رسید که برای رسیدن به حقیقت قطعی، باید همه چیز را زیر سوال برد. او معتقد بود که حتی حواس انسان میتوانند فریب دهند، بنابراین به همه چیز شک داشت. او با شروع شک کردن به همه چیز، خواست اثبات کند که تنها چیزی که نمیتواند مورد شک قرار گیرد، «فکر کردن» است.
2. مشهورترین عبارت: “من میاندیشم پس هستم” (Cogito, ergo sum): این عبارت به این معناست که تنها چیزی که دکارت نمیتواند به آن شک کند، این است که خودش میاندیشد و به همین دلیل وجود دارد. او استدلال میکند که اگر شک کند، به معنای این است که فکر میکند و پس وجود دارد.
3. ثنویت انسان و بدن (دوالیزم): دکارت معتقد بود که انسان از دو جزء مختلف تشکیل شده است: روح (تفکر) و بدن (ماده). این دو جزء کاملاً متفاوت و مستقل از یکدیگرند. این نظریه به عنوان «دوالیزم دکارت» شناخته میشود. او استدلال میکرد که بدن به عنوان موجودی مادی تابع قوانین فیزیکی است، در حالی که روح از قوانین مادی آزاد است و به تفکر، شناخت و آگاهی مربوط میشود.
4. اثبات وجود خدا: دکارت به دنبال اثبات وجود خداوند از طریق عقل بود. او بر این باور بود که چون ایدهای از خداوند کامل و بینقص در ذهن انسان وجود دارد، این ایده نمیتواند از خود انسانها ناشی شده باشد، بلکه باید از یک موجود کاملتر (خداوند) آمده باشد. بنابراین، خداوند باید وجود داشته باشد.
5. جهان مادی و قوانین فیزیکی: دکارت به طور کلی جهان را به عنوان یک ماشین بزرگ و قابل تحلیل با قوانین فیزیکی دقیق میدید. او معتقد بود که تمام پدیدههای طبیعی از طریق قوانین ریاضی و هندسی قابل توضیح و پیشبینی هستند.
6. دور از تجربه حسی و تأکید بر عقل: دکارت اعتقاد داشت که تنها از طریق عقل میتوان به حقیقت دست یافت، نه از طریق حواس و تجربه. حواس انسان ممکن است فریبنده باشند، اما عقل میتواند آنها را بررسی و تحلیل کند.
در کل، دکارت تلاش میکرد تا فلسفهای مبتنی بر استدلال عقلانی و قطعیتهای ریاضی و علمی بنا کند که انسان را از شک و تردید به حقیقتهای بنیادی هدایت کند.