خیال و ناخودآگاه دینی میرچا الیاده، دین‌شناس نامبردار رومانیایی، از معتبرترین مراجع تاریخ و سنن ادیان در قرن بیستم است. او کتابی دارد با عنوان مقدّس و نامقدّس: ماهیّت دین. در این کتاب، الیاده نخست تعریف رودلف اتو از دین را طرح می‌کند، و سپس از آن فراتر می‌رود. بحث ما در این‌جا تعریف سرشت دین نیست، بل‌که می‌خواهم درباره‌ی گستردگیِ ابعاد دین از الیاده نقل کنم. الیاده می‌گوید آدمی جهان را با نمادها می‌شناسد، و نمادهای اصلی زندگی و هستی همه دینی‌اند. او بر نقش ناخودآگاه دینی تأکید می‌کند و می‌گوید کسی که دینی نیست و خود را سکولار می‌داند، سخت تحت تأثیر این نمادهای مذهبی و ناخودآگاه دینی است: «انسان مدرن از راه فعالیّت ناخودآگاه، نیرو و نشاط پیدا می‌کند، بی‌آن‌که به واسطه‌ی آن بتواند به تجربه‌ای واقعاً دینی و نگرشی معنوی به جهان دست یابد. ناخودآگاه، راه حل‌هایی برای غلبه بر مشکلات حیات‌اش در اختیار او می‌گذارد، و بدین سان نقش دین را بازی می‌کند، زیرا دین قبل از آن‌که هستی را افریننده‌ی ارزش‌ها بداند، تمامیّت و انسجام آن‌ها را تضمین می‌کند.» الیاده تصریح می‌کند: «از یک لحاظ، درباره‌ی آن دسته از انسان‌های مدرن که علناً می‌گویند بی‌دین هستند، می‌توان گفت که دین و اسطوره در تاریکی و ظلمتِ ناخودآگاه آنان «پنهان مانده است.»… انسان غیردینی، استعداد و توانایی زیستن آگاهانه بر اساس دین، و از آن‌جا شناخت آن و تعهد به آن را از دست داده است. لیکن باید اضافه کرد که او در اعماق وجودش هنوز خاطره‌ی آن را به یاد دارد.» همین خاطره است که به زندگی او مبنا و معنا می‌بخشد، اگرچه او خود را بی‌دین می‌انگارد و می‌خواند. میرچا الیاده،مقدّس و نامقدّس: تعریف دین، بهزاد سالکی، تهران، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۸۸، ص. ۱۹۸.