اداره نشراتی الرباط
February 19, 2025 at 07:44 PM
نشست مخالفان حکومت سرپرست افغانستان که در ویانا، پایتخت اتریش، برگزار شد، توان تغییر در معادلات سیاسی افغانستان را ندارد و قابلیت تأثیر بر تحولات داخلی کشور را ندارد. این نشست با انتشار بیانیهای مفصل به پایان رسید، اما بسیاری از چهرههایی که در این نوع نشست ها حضور دارند، همان افرادیاند که در چند دهه گذشته در سیاست افغانستان نقشبازی کردهاند و از دید مردم، شخصیتهایی ناکام و منفور به شمار میروند. چنین گردهماییها، نه تغییری در وضعیت کنونی ایجاد میکنند و نه تصمیمات اتخاذ شده در میدان عمل قابلیت اجرایی دارد.
شرکتکنندگان این نشست در مورد موقف گیری علیه آینده حکومت سرپرست افغانستان دیدگاههای متفاوتی داشتند. احمد مسعود بر ادامه مقاومت مسلحانه تأکید کرد و معتقد بود که طالبان فقط از طریق زور تضعیف خواهند شد، درحالیکه ضیا مسعود و برخی دیگر از حاضرین بر اهمیت راهحلهای سیاسی و ضرورت اتحاد ملی تأکید داشتند. عدهای به دنبال ایجاد یک جبهه واحد علیه طالبان بودند، اما چالش اصلی این بود که چه کسی باید رهبری آن را بر عهده بگیرد.
برخی از حاضران امید داشتند که جامعه جهانی از آنان حمایت کند، اما عده ای دیگر باور داشتند که جهان هیچ اقدام جدی علیه حکومت سرپرست انجام نخواهد داد و مخالفان باید خود در جستجوی راهحلی برای مقابله باشند.
این اختلافنظرها و تناقض در مواضع نشان داد که مخالفان حکومت سرپرست هنوز یک استراتیژی مشخص و قابل اجرا در عرصه سیاسی و نظامی، ندارند. اگرچه محورهای اصلی این نشست شامل نامشروع دانستن حکومت سرپرست، تلاش برای یافتن بدیلی برای آن، تلاش ها برای همبستگی ملی، تشکیل حکومت همهشمول از طریق مذاکره و معامله، تداوم مقاومت مسلحانه، جلب حمایت بینالمللی و افزایش فشار بر طالبان بود، اما در نهایت هیچ راهکار عملی از سوی مخالفان حکومت سرپرست ارائه نشد.
بسیاری از تحلیلگران سیاسی و منتقدان، نشست ویانا را تنها یک اقدام نمادین و حرکتی بدون پشتوانه جدی از سوی جامعه جهانی، میدانند.
فضل محمود فضلی و عطا محمد نور از جمله افرادی بودند که با این نشست بهشدت مخالفت کردند. به باور ناظران، این دو شخصیت خود را از بازیگران کلیدی سیاست افغانستان میدانند و نمیخواهند احمد مسعود یا فرد دیگری جایگاه نماینده گی آنان را تصاحب کند.
آنها بر این باور اند که در شرایط کنونی، ایجاد یک رهبری واحد برای مخالفان طالبان ممکن نیست و اگر چنین ساختاری شکل بگیرد، باید با مشارکت و توافق آنان باشد، نه اینکه دیگران بهتنهایی برای آن تصمیم بگیرند.
به اعتقاد عطا محمد نور و فضلی، نشست ویانا فاقد هرگونه نتیجه ملموس بود؛ نه طرحی عملی برای مقابله با طالبان ارائه شد و نه هیچ کشور یا سازمانی حمایت خود را از آن اعلام کرد.
با اینکه این نشست به هدف ایجاد هماهنگی میان گروههای مخالف طالبان برگزار شده بود، اما به دلیل اختلافات عمیق، نبود دستورالعمل روشن و فقدان اقدامات عملی، دستاوردی نداشت. حاضران بر سر انتخاب مسیر مقاومت مسلحانه یا مذاکره سیاسی دچار اختلاف های جدی بودند که این مسئله انسجام و یک پارچه گی نشست را نیز تحت تأثیر منفی قرار داد.
هیچ کشور یا سازمانی حمایت خود را از این نشست اعلام نکرد، در نتیجه، این گردهمایی در عرصه های سیاسی، نظامی و دیپلماتیک، پلان مشخصی را ارایه نتوانست، صرفاً بحث ها و گفتگو در آن صورت گرفت.