TCMB'nin son enflasyon raporundaki kaliteli tartışma ortamı bana 30.09.2024 tarihinde Thomas Ferguson ve Servaas Storm tarafından kaleme alınan kısa makalede belirtilen aşağıdaki hususları hatırlattı. Makalede vurgulanan hususlar TCMB için de geçerli olduğu düşüncesindeyim. Rasyonel politikaların linkleri ne derecede bağladığını ana akım ortodoks ekonomi anlayışından farklı ekonomi yaklaşımları ile değerlendirmenin tam zamanı diye de düşünüyorum. "Our new INET Working Paper examines claims by central bankers and their supporters that a steadfast Fed commitment to keeping inflationary expectations anchored played a key role in the process. The paper shows that it did not. The Fed’s own surveys demonstrate that low-income Americans did not believe assurances from the Fed or anyone else that inflation was anchored. Even a recent study by the International Monetary Fund (see Gourinchas 2024) concludes that expectations were empirically irrelevant in determining the recent rise and the subsequent decline in inflation." TCMB'nin yayınladığı beklenti anketine bu açıdan yaklaştığımızda reel sektörün enflasyon beklentisi Merkez Bankası yönlendirmesi veya piyasa profesyonelleri beklentisinden ziyade satıcı enflasyonu olarak belirtilen maliyetler, rekabet düzeyi, talebin fiyat esnekliği, kar marjı ve rakiplerin fiyatlama davranışı olarak ortaya çıkmaktadır. Hanehalkı beklentisi de merkez bankalarının söylemi ile şekillenmiyor. Buna rağmen TCMB üyeleri beklentileri yorumlamakta zorlanıyor. "The U.S. inflation rate actually fell because global supply-side constraints eased and food and energy prices weakened with the passage of time. Dollar appreciation helped by lowering the U.S. dollar cost of imports and by weakening export demand for American goods." Türkiye'de kur garantisi ve pozitif reel faiz ile TL cinsinden olan KKM'lerden TL mevduata kayması ve yabancı portföy akımlarının tahvile yönelmesi, zayıf sendika gücünün ücretleri baskılaması, tedarik zincirindeki iyileşme yukarıdaki ABD hikayesine ne kadar da benziyor. Ancak FED temkinli duruşa geçerken faiz indiriminde TCMB faiz indirimi sinyalini sürdürürken enflasyon beklentisini artıyor. "A major factor in the decline is the simple fact that America’s workers were, in general, unable to raise their nominal wages in line with the rise in the cost of living. Falling real wages absorbed the shock to the price level, unlike in the 1970s, when U.S. workers (and unions) could still protect their real wages against rising inflation." Türkiye de ise sendika gücünün zayıf olması asgari ücreti baskılarken diğer ücretlerin asgari ücrete bağlılığı arttığı bir süreçte hanehalkının talebi baskılanıyor. Diğer yandan kira, sağlık, eğitim gibi kamu otoritesinin devreye girmesi gereken alanlarda özel sektörün monopol ve oligopol yapısına alan bırakılması hanehalkının temel ve tüketim malı talebini düşürüyor. Bu durum da firmaları yetersiz talep ve yüksek finansman gideri ile zora sokuyor.