
✍️راه هدایت📚
February 8, 2025 at 04:23 PM
*❓️سؤال: چرا برخی از علماء در کتب خود هیچ یادی از فرقه ماتریدیه نکرده اند و فقط فرقه ناجیه اشاعره را خوانده اند؟*
*✅️جواب:* عدم ذکر ماتریدیه در برخی کتب بزرگان اهل سنت ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که بستگی به زمان، مکان، و شرایط تاریخی آن نویسندگان دارد. در اینجا به چند دلیل احتمالی اشاره میشود.
*[1]🖊غلبه اشاعره و شهرت بیشتر آنها*
▫️در برخی از کتب اهل سنت، اشاعره بهعنوان نماینده اصلی کلام اهل سنت معرفی شدهاند، زیرا آنها در بسیاری از مناطق جهان اسلام غالب بودند.
*🔻 امام ابن عساکر (ت 571هـ) در کتاب تبیین کذب المفتری مینویسد:*
📌و الأشعری إمام المتکلمین و مقدم أهل السنة و الجماعة.
🖊اشعری امام متکلمان و پیشوای اهل سنت و جماعت است.
📙تبیین کذب المفتری
🔺️این تأکید بر اشاعره نشان میدهد که در برخی مناطق، اشاعره نمایندگی کلی کلام اهل سنت را بر عهده داشتند و ماتریدیه کمتر مورد اشاره بودند.
*[2] 🖊تشابه عقاید ماتریدیه و اشاعره*
🍃ماتریدیه و اشاعره در اصول اعتقادی به یکدیگر بسیار نزدیک هستند. این تشابه ممکن است باعث شده باشد که برخی بزرگان اهل سنت نیازی به تفکیک این دو مکتب نبینند و از اشاعره بهعنوان نماینده کلی اهل سنت یاد کنند.
*📌امام محمد انورشاه کشمیری رحمه الله (م1353هـ) میفرماید:*
🌼 واعلم أن المتكلمين على طائفتين: طائفة تسمى بالأشعرية وهم المنسوبون إلى الشيخ أبيالحسن الأشعري وتبعه أكثر الشافعية والمالكية رحمهم الله.
🌸 وطائفة ثانية تسمى بالماتريدية وهم المنسوبون إلى الشيخ أبيمنصور الماتريدي.
🌺 وكان الشيخان معاصرين، وأبومنصور كان أصغرهما وتبعه أكثر الحنفية. وليس الخلاف بينهما إلا في نزر من مسائل ذكرها العلماء؛
🌼 بدانکه متکلمین بر دو طائفهاند: طائفه اشعری که منسوب به شیخ ابوالحسن اشعری رحمه الله هستند و اکثر مقلدین شافعی و مالکی از ایشان تبعیت میکنند.
💢 طائفه دوم از متکلمین ماتریدی هستند، ایشان منسوب به شیخ ابومنصور ماتریدی رحمه الله هستند.
🔅این دو شیخ معاصر یکدیگر میزیستند، گرچه امام ابومنصور رحمه الله از سن کمتری نسبت به امام اشعری رحمه الله برخوردار بودند و اکثر مقلدین مذهب حنفی از ایشان تبعیت میکنند. اختلاف چندانی بین این دو امام نیست مگر در برخی مسائل کلامی که علماء آن را ذکر کردند.
📕فیض الباری علی صحیح البخاری، ج2، ص566 محمد انورشاه کشمیری
📌الناشر: دار الكتب العلمية بيروت - لبنان
*[3] 🖊محل نگارش و محیط جغرافیایی*
💥بسیاری از کتب اهل سنت که اشاعره را ذکر کردهاند، در مناطقی نوشته شدهاند که اشاعره در آنها حضور غالب داشتند، مانند شام، مصر، و شمال آفریقا. در مقابل، ماتریدیه بیشتر در خراسان، ماوراءالنهر، و آسیای میانه فعالیت داشتند.
*🍃برای نمونه شمس الدین احمد بن موسی خیالی حنفی رحمه الله(ت 860 ه) میفرماید:*
✅️أهل السنة والجماعة وهم الأشاعرة هذا هو المشهور في ديار خراسان والعراق والشام وأكثر الأقطار وفي ديار ما وراء النهر أهل السنة والجماعة هو الماتريدية أصحاب أبي منصور الماتريدي. وماتريد قرية من قرى سمرقند.
🖊اهل سنت و جماعت به اشاعره که در دیار خراسان و عراق و شامات و بسیاری از مناطق دیگر شاهد آنان هستیم و در مناطقه ما وراء النهر اهل سنت و جماعت #ماتریدیه هستند که به پیروان #امام_ابو_منصور_ماتریدی اطلاق می گردد. ماترید روستایی در حوالی شهر سمرقند است.
📙 مجموعة الحواشی البهیة علی شرح العقائد النسفیة احمد بن موسی خیالی ج1ص21
📌مکتبه اسلامیه میزان-کوئته،
*✔️و همچنان امام سعد الدین مسعود بن عمر التفتازانی رحمه الله (ت 792 ه) میفرماید:*
والمشهور من أهل السنة في ديار خراسان والعراق والشام، وأكثر الأقطار هم الأشاعرة أصحاب أبي الحسن، علي بن إسماعيل بن إسحاق بن سالم بن إسماعيل بن عبد اللّه بن بلال بن أبي بردة بن أبي موسى الأشعري صاحب رسول اللّه صلیاللهعلیهوسلم أول من خالف أبا علي الجبائي، ورجع عن مذهبه إلى السنة، أي طريقة النبي صلیاللهعلیهوسلم والجماعة أي طريقة الصحابة.
🔻وفي ديار ماوراء النهر الماتريدية أصحاب أبي منصور الماتريدي تلميذ أبي نصر العياضي، تلميذ أبي بكر الجوزجاني صاحب أبي سليمان الجوزجاني، تلميذ محمد بن الحسن الشيباني (رحمه اللّه) وماتريد من قرى سمرقند.
🍃مشهور از #اهل_سنت در سرزمین خراسان، عراق و شام و بیشتر جهان اسلام بر مذهب اشاعره که از اصحاب امام ابوالحسن علی بن اسماعیل بن اسحاق بن سالم بن اسماعیل بن عبد الله بن بلال بن ابو برده بن ابو موسی اشعری صحابه رسول الله صلیاللهعلیهوسلم، اول کسی که با ابوعلی جبائی معتزلی (ت 303) مخالفت کرد و از مذهب او خارج به #اهل_سنت طریقه رسول الله صلیاللهعلیهوسلم و #جماعت یعنی طریقه اصحاب ایشان گروید.
💥و در سرزمین ماوراءالنهر #ماتریدیه که اصحاب امام #ابومنصور_ماتریدی رحمه الله شاگرد ابونصر احمد بن عباس عياضي، شاگرد ابوبکر احمد بن اسحاق جوزجانی شاگرد موسی بن سلیمان جوزجانی، شاگرد امام محمد بن الحسن الشیبانی رحمه الله بودند. و ماترید از روستاهای منطقه سمرقند به شمار می آید.
📗سعد الدین تفتازانی، شرح المقاصدج5، ص231.
📌نشر عالم الکتب-بیروت،
🔅این نقل ها نشان میدهد که اشاعره در مناطق غربی جهان اسلام بسیار مطرح بودهاند، در حالی که ماتریدیه در شرق جهان اسلام حضور داشتند.
*[4]🖊نقش امام غزالی رحمه الله (ت ۵۰۵ه)در گسترش اشاعره*
👌یکی از دلایل برجسته شدن اشاعره در آثار اهل سنت، تأثیر عمیق امام غزالی بر کلام و عقیده اهل سنت است. امام غزالی که خود اشعریمسلک بود، از بزرگترین شارحان کلام اشاعره به شمار میرود.
*📌امام غزالی رحمه الله (ت۵۰۵ه) در کتاب الاقتصاد فی الاعتقاد مینویسد:*
✔️نحن على مذهب الإمام أبی الحسن الأشعری فی الاعتقاد.
🖊ما بر مذهب امام ابوالحسن اشعری در اعتقاد هستیم.
📕الاقتصاد فی الاعتقاد ص 6
📌این تأثیر گسترده، باعث شد که اشاعره بهعنوان نماینده اصلی کلام اهل سنت معرفی شوند.
*[5] 🖊عدم شهرت امام ماتریدی در مقایسه با امام اشعری*
در حالی که امام اشعری و آثار او مانند اللمع در بسیاری از مناطق جهان اسلام شناختهشده بود، آثار امام ماتریدی مانند کتاب التوحید بیشتر در مناطق خاصی گسترش داشت و از نفوذ کمتری برخوردار بود.
*🔻 امام ابن حجر عسقلانی رحمه الله در فتح الباری مینویسد:*
✔️و کانت کتب الإمام الأشعری فی الرد على المعتزلة منتشرة بین العلماء.
🖊کتب امام اشعری در رد بر معتزله میان عالمان گسترش داشت.
📘فتح الباری شرح صحیح البخاری ج13 ص407
◽️این نشان میدهد که شهرت آثار امام اشعری بیشتر از امام ماتریدی بود.
👌و در اخیر دوست دارم قول حضرت امام محمد انورشاه کشمیری رحمه الله (م1353هـ) ذکر کنم که میفرمایند:
💥واعلم أن لفظ الأشاعرة يطلق على جميع من الأشعريين والماتريديين
🖊بدانید هرگاه لفظ «اشاعره» بکار رود منظور #اشاعره و #ماتریدیه است.
📕العرف الشذي شرح سنن الترمذي ج1 ص416
📌الناشر: دار التراث العربي -بيروت، لبنان
الطبعة: الأولى، 1425 هـ - 2004 م
#شبهه #شبهات
#ماتریدی #اشعری
#اشاعره #ماتریدیه
*🌿مجموعه "راه هدایت" جایی برای دفاع از مذاهب أهل سنت و جماعت 🌿*
▫️️کانال تلگرام "راه هدایت"
https://t.me/Muddaeen_Salaf
▪️گروه واتساپ "راه هدایت"
https://chat.whatsapp.com/GjUQG1BQXIU9CAA77qVmiZ
▫️کانال واتساپ "راه هدایت"
https://whatsapp.com/channel/0029VaVffvNBqbrACjefPb1p
*┈┈•••❈﴿ مجموعه راه هدایت ﴾❈•••┈┈*
❤️
1