سفر جمیله علم‌الهدی به عراق: پرسش‌های بی‌پاسخ از پشت یک دیدار غیررسمی عبدالرضا خزایی/ روزنامه نگار دیدار  اخیر جمیله علم‌الهدی با رئیس‌جمهور عراق در کاخ ریاست جمهوری بغداد، به خودی خود سوالات جدی در حوزه دیپلماسی ایران را مطرح می‌کند که نیازمند تحلیل و دقت بیشتر است. در شرایطی که دیپلماسی رسمی و سازمان‌یافته کشور باید در دست مقامات اجرایی باشد، حضور یک فرد غیررسمی و فاقد مقام دولتی در چنین دیداری، موجب ایجاد تردیدهایی درباره لزوم و پیامدهای آن می‌شود. پرسش اولیه‌ای که در این‌باره به ذهن می‌رسد، این است که هدف از حضور یک فرد غیررسمی و فاقد مقام دولتی در یک دیدار رسمی با رئیس‌جمهور کشوری چون عراق چیست؟ جمیله علم‌الهدی، به‌عنوان همسر رئیس‌جمهور پیشین ایران، در مقام یک شخصیت غیررسمی، هیچ‌گونه مسئولیت اجرایی یا دیپلماتیک ندارد و این اقدام می‌تواند برخی را به این نتیجه برساند که ایران در روابط بین‌المللی خود از چارچوب‌های رسمی خارج شده است. این دیدار باید برای افکار عمومی و رسانه‌ها روشن شود تا دلایل شفاف و مستند آن مشخص گردد. آیا این سفر با هدف تقویت روابط دیپلماتیک انجام شده یا هدف دیگری در پس آن وجود دارد؟ در نظام‌های حکومتی مدرن، ملاقات‌های دیپلماتیک باید از سوی مقامات دارای اختیارات اجرایی صورت گیرد. در شرایطی که خانم علم‌الهدی هیچ‌گونه مسئولیت دولتی ندارد، حضور وی در چنین دیداری نه تنها شائبه‌های بسیاری را در پی دارد، بلکه می‌تواند این پیام را منتقل کند که ایران در سیاست خارجی خود دچار سردرگمی است و ممکن است در سطح بین‌المللی این برداشت ایجاد شود که افراد غیررسمی می‌توانند در فرآیند دیپلماسی کشور دخالت کنند. چنین وضعیتی نه تنها به اعتبار دولت آسیب می‌زند، بلکه ممکن است به نفع منافع ملی نیز نباشد. از دیگر نکات مبهم این سفر، حضور هیئت همراه خانم علم‌الهدی است. این سوال مطرح می‌شود که چرا فردی که هیچ مسئولیت دولتی ندارد باید با هیئتی شامل مقامات فرهنگی و اجتماعی به سفر برود؟ در حالی که چنین هیئتی بدون مسئولیت‌های اجرایی به عراق سفر کرده‌اند، این خود پرسش‌هایی جدی را در پی دارد که آیا این هیئت باید در چنین دیدارهایی شرکت کند و هزینه‌های آن از منابع عمومی تأمین شود؟ در شرایط کنونی کشور که با بحران‌های اقتصادی و سیاسی مواجه است، استفاده از منابع دولتی برای سفرهای غیررسمی می‌تواند به شدت محل بحث باشد. در این میان، نقش سفیر ایران در عراق و دستگاه دیپلماسی کشور بسیار اهمیت دارد. آیا سفیر ایران در عراق در جریان این سفر بوده و در هماهنگی آن نقشی داشته است؟ اگر سفیر ایران در این سفر دخالت داشته باشد، باید پاسخ دهد که چرا اجازه داده است فردی بدون مقام رسمی در دیپلماسی ایران، به دیدار رئیس‌جمهور عراق برود. در شرایطی که روابط دیپلماتیک حساس است و ایران باید از انسجام در سیاست خارجی خود برخوردار باشد، چنین اقدامی می‌تواند به اختلال در روند رسمی دیپلماسی کشور منجر شود. اگر این سفر بدون هماهنگی با دستگاه‌های دیپلماتیک ایران و سفارت کشور در عراق صورت گرفته باشد، این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده فقدان انسجام در سیاست‌های خارجی و اجرایی کشور باشد که نه تنها اعتبار وزارت امور خارجه، بلکه در سطح بین‌المللی نیز تضعیف خواهد شد. در این شرایط که دیپلماسی و هماهنگی بین‌المللی اهمیت حیاتی دارند، چنین اقدامات غیررسمی ممکن است موجب بی‌اعتمادی و تردید در سطح جهانی شود. در نهایت، با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، هزینه‌های این سفر باید مورد بررسی و شفاف‌سازی قرار گیرد. منابع مالی این سفر باید روشن شود و مشخص گردد که هزینه‌ها از کجا تأمین شده‌اند. آیا این هزینه‌ها از منابع عمومی یا بیت‌المال بوده است، یا از نهادها و منابع غیررسمی تأمین شده است؟ این موضوع باید به‌طور کامل شفاف‌سازی شود چرا که در شرایط بحران اقتصادی، هزینه‌کردهای دولتی باید به دقت ارزیابی و مدیریت شوند. در مجموع، این دیدار و سفر جمیله علم‌الهدی به عراق پرسش‌های جدی در مورد دیپلماسی ایران، شفافیت حکمرانی، و استفاده از منابع عمومی در شرایط بحرانی ایجاد می‌کند. وزارت امور خارجه و دستگاه‌های مسئول باید به این موضوع پاسخ دهند و از تکرار چنین اقداماتی که نه تنها باعث ابهام، بلکه ممکن است به تضعیف سیاست خارجی کشور منجر شود، جلوگیری کنند. https://whatsapp.com/channel/0029Vb0qmXOLSmbisPAOZh1S