بی‌کینه بودن؛ هنر انسان‌های آزاد مقدمه دل بی‌کینه از آن کسی است که احساس حقارت ندارد؛ کسی که دنیا را برای دیگران کوچک نمی‌بیند و برای هر انسانی، در این کره خاکی، جایگاهی قائل است. شعار انسانیت سر دادن ساده نیست و تمسک جستن به آن، در بسیاری موارد، به‌جز تظاهر و فریب چیزی نیست. بااین‌حال، انسانیت دست‌یافتنی است؛ نه ستاره‌ای دور و دست‌نارس. نقش نخبگان در جامعه نخبگان در جامعه، پیشوایان و پیش‌گامان محسوب می‌شوند. هر گفتار، پندار و کردار آن‌ها الگویی است؛ چه خوب و چه بد. جامعه امروز تفاوت‌های چشم‌گیری با دیروز دارد. این تفاوت‌ها غالباً به جنگ و پیامدهای ویرانگر آن نسبت داده می‌شود. چنین توجیهی، بهانه‌ای شده است برای برخی تا بی‌ادبی، بی‌بندوباری و انحرافات ناشی از عقده‌های روانی خود را موجه جلوه دهند. پیامدهای جنگ بر جامعه نمی‌توان نقش جنگ را نادیده گرفت؛ جنگ‌ها خانه‌براندازند و خانواده، که بن‌مایه جامعه است، را از هم می‌پاشند. جامعه‌ای که از جنگ بیرون می‌آید، دیگر آن جایگاه اخلاقی و معنوی پیشین را ندارد. سال‌ها و شاید قرن‌ها طول می‌کشد تا دوباره به حالت عادی بازگردد، آن هم اگر ساختار قانونی و انسانی شکل گرفته باشد. حسرت نسل جدید امروزه نسل جدید در بسیاری زمینه‌ها حسرت جامعه دیروز را می‌خورند و حتی آرزوی زیستن در آن دوران را دارند. اما زمان بازنمی‌گردد. انسان برآیند زیست‌گاهی است که در آن رشد می‌کند و رؤیاها نمی‌توانند جامعه‌ای ایده‌آل همچون مدینه فاضله را برای ما به ارمغان آورند. بااین‌حال، می‌توان با کار، تلاش و برنامه‌ریزی فرهنگی برای بهبود فضای جامعه، دست به اقدام زد. آسیب‌های اجتماعی پس از جنگ جنگ‌های طولانی، مهاجرت‌ها و اختلافات قومی شکاف‌های اجتماعی بسیاری ایجاد کرده‌اند. این شکاف‌ها نه‌تنها مردم را در برابر یکدیگر قرار داده بلکه بر اساس طرح‌های بیرونی، موجب تشدید اختلافات زبانی و فرهنگی نیز شده است. در این فضای آلوده، برخی بدون هیچ تعهد اخلاقی و مسئولیت‌پذیری، به زبان‌درازی، دشنام‌گویی و گستاخی می‌پردازند؛ رفتارهایی که برخلاف فرهنگ، ادب و انسانیت است. نقش بانوان در جامعه بانوان افغانستانی، چه در داخل و چه در خارج از کشور، با صداقت، فداکاری و اراده استوار در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خوش درخشیده‌اند. اما برخی افراد با ترفندهای سرکوب‌گرانه و توهین، تلاش می‌کنند این صداها را خاموش کنند. این ترفندها نه‌تنها پیروز نشده‌اند، بلکه فرهنگ فحاشی را به حاشیه رانده‌اند؛ چرا که جوهره جامعه سنتی و فرهنگی بومی با نیروی شیطانی زدودنی نیست. تروریسم زبانی؛ تهدیدی برای فرهنگ در جامعه‌ای که برای ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و دینی جنگیده، چگونه می‌توان انتظار داشت فرهنگ زشت و رکیک بیگانگان جای خود را باز کند؟ در جهان امروز، فحاشی، چه در فضای واقعی و چه مجازی، به‌نوعی ترور روانی تبدیل شده است. این تروریسم زبانی که بیشتر بانوان را هدف قرار می‌دهد، از ناتوانی در گفت‌وگو و شکست در منطق سرچشمه می‌گیرد. ریشه‌های خشونت زبانی این خشونت زبانی، غالباً از یک خودکم‌بینی عمیق و نفرتی تاریخی ناشی می‌شود. افرادی که به جایگاه واقعی خود در جامعه نرسیده‌اند، تلاش می‌کنند با لگدمال کردن دیگران، احساس قدرت کنند. اما این قدرت پوشالی‌تر از آن است که بتواند زخم‌های درونی آنان را التیام بخشد. سقوط اخلاقی؛ فاجعه‌ای جمعی سقوط اخلاقی یک فرد، زمانی به فاجعه جمعی بدل می‌شود که جامعه برای آن کف بزند. آنچه به‌ظاهر تخلیه یک خشم است، در باطن ادامه زخمی‌ست که هنوز التیام نیافته است. این‌بار نه بر دشمنان، بلکه بر پیکر جامعه‌ای که نیازمند بلوغ و التیام است، نه زخم و جنون. در جهانی که جنگ و اختلافات قومی و زبانی همچنان بر جامعه سایه انداخته، باید با ترویج فرهنگ گفتگو، ادب و همدلی، از آلوده شدن جامعه به زشتی‌ها و کینه‌ها جلوگیری کرد. بانوانی که در جامعه روشن‌گری می‌کنند، باید مورد حمایت قرار گیرند، نه توهین. چرا که پیروزی از آن کسانی است که در برابر دروغ، جعل و نفرت ایستادگی می‌کنند. مژده ظفری بخشی