🅾 کوهستان جای آزمون‌و‌خطای بی‌تجربه‌ها نیست: @kouhyaran انجمن پزشکی کوهستان ایران: هشداری جدی به مربیان، ورزشکاران و مدیرانی که کوه‌نوردی را دست‌کم گرفته‌اند در سال‌های اخیر، کوه‌نوردی به یکی از گزینه‌های محبوب در میان مربیان، داوران، مسئولان ورزشی و فعالان سایر رشته‌ها تبدیل شده است. از مربی بدنسازی گرفته تا داور رشته رزمی، از مسئول هیأت گرفته تا ورزشکار حرفه‌ای، همه راهی کوه‌ها شده‌اند، انگیزه‌ها متفاوت‌اند؛ از ارتقای آمادگی جسمانی و تجربه تمرین در دل طبیعت گرفته تا بهره‌گیری از مزایای روانی صعود و هیجان ناشی از فتح قله. اما آن‌چه نگران‌کننده و به‌مراتب خطرناک است، شکل‌گیری روندی غیرمسئولانه، ناپایدار و بی‌ضابطه در میان این گروه‌هاست؛ روندی که با بی‌توجهی کامل به اصول ایمنی، ضوابط حرفه‌ای و استانداردهای فنی همراه شده است. نکته تأسف‌بار آن‌جاست که بسیاری از همین افراد، در رشته‌های تخصصی خود نسبت به کوچک‌ترین تخلف حساس‌اند و اجازه فعالیت غیرقانونی را به هیچ‌کس نمی‌دهند؛ اما در مواجهه با کوهستان، همه آن تعهد و انضباط حرفه‌ای را کنار می‌گذارند. مربی‌ای که در سالن تمرین برای یک خطای فنی جلسه انضباطی برگزار می‌کند، در کوهستان بدون آموزش، بدون تجهیزات استاندارد، و همراه گروه‌های فاقد مجوز، پا به ارتفاعات می‌گذارد. این رفتار متناقض، نه‌تنها غیرحرفه‌ای بلکه غیرقابل‌توجیه و خطرناک است. کوهستان نه زمین تمرین است و نه باشگاه ورزشی؛ طبیعتِ بی‌رحم کوه‌ها کوچک‌ترین سهل‌انگاری را بی‌پاسخ نمی‌گذارد. در سال‌های اخیر، نمونه‌های تلخی از حوادث مرگبار، امدادرسانی‌های طاقت‌فرسا و خسارات سنگین به‌ویژه در پی صعودهای بی‌برنامه دیده‌ایم که نتیجه همین نادیده‌گرفتن آموزش، تجربه و هماهنگی با نهادهای ذی‌ربط بوده است. اما مشکل در همین‌جا متوقف نمی‌شود. ورود چهره‌های شناخته‌شده ورزشی به گروه‌های غیرمجاز، به نوعی رسمیت بخشیدن به بی‌ضابطه‌گی و ترویج آن در سطح جامعه ورزشی است. وقتی مربی یا ورزشکار شناخته‌شده‌ای، بدون مجوز و آموزش لازم، راهی قله می‌شود، برای صدها علاقه‌مند دیگر هم این پیام مخابره می‌شود: «لازم نیست مقررات را جدی بگیرید، همین‌طور هم می‌شود رفت.» علاوه بر خطرهای انسانی، پیامدهای زیست‌محیطی این صعودهای بی‌هدف نیز کم‌اهمیت نیست. نابودی پوشش گیاهی، آلودگی مسیرها، تخریب زیستگاه‌ها و تهدید گونه‌های نادر جانوری، تنها بخشی از خسارت‌هایی است که این فعالیت‌های ناهماهنگ و نسنجیده به طبیعت وارد می‌کنند. کوهستان محل پالایش روح و احترام به طبیعت است، نه میدان خودنمایی و ماجراجویی‌های بدون فکر. اکنون زمان تعارف گذشته است. نهادهای مسئول، از جمله فدراسیون‌ها، هیأت‌های استانی و باشگاه‌های ورزشی، باید با جدیت و بدون مصلحت‌اندیشی، وارد عمل شوند. الزام به گذراندن دوره‌های رسمی آموزشی، برخورد قاطع با گروه‌های فاقد مجوز، نظارت بر صعودهای دسته‌جمعی و ترویج فرهنگ مسئولانه کوه‌نوردی، از جمله اقدامات فوری و ضروری است. کوه‌نوردی تنها یک ورزش نیست؛ تعهدی است دوگانه نسبت به جان انسان و طبیعت. شأن کوه‌نوردی در سال‌های اخیر، با بی‌تدبیری و نگاه سطحی برخی از چهره‌های ورزشی، زیر پا گذاشته شده است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا باید پاسخگوی فجایعی باشیم که به‌راحتی قابل پیشگیری بودند. داود جلیلوند انجمن پزشکی کوهستان ایران @kouhyaran