NATO TATBİKATININ HEDEFİ, TÜRKİYE’YE ETKİLERİ VE ALINABİLECEK TEDBİRLER ABD’nin Avrupa ve Afrika Komutanlığı koordinatörlüğünde 11 Mayıs-24 Haziran 2025 tarihleri arasında 3 bölüm halinde icra edilecek olan DEFENDER 25 Tatbikatının 26 Mayıs- 9 Haziran tarihleri arasında Dedeağaç bölgesinde icra edilecek olan “Anında Müdahale” adlı 2. bölümü Türk kamuoyunda haklı tepkilere neden olmuştur. 3 bölüm halinde icra edilecek olan tatbikatın duyurusunda 18’i ev sahibi ülke olmak üzere toplam 29 ülkeden 25.000 askerin tatbikata katılacağı ve bunlardan 5000’ininin ABD askeri olduğu ve tatbikatın Avrupa harekât alanında icra edilen en büyük tatbikat olduğu açıklanmıştır. Tatbikatın 11-31 Mayıs tarihleri arasında icra edilen Swift Response (Hızlı Müdahale) adlı bölümüne Baltık ülkeleri katılmış ve tatbikatta bölgedeki NATO ülkelerinin takviyesini denemek için Hava İndirme harekâtı icra edilmiştir. IMMEDIATE RESPONSE (ANINDA MÜDAHALE) TATBİKATI Tatbikatın Türkiye’de gündeme oturan ve 26 Mayıs-9 Haziran tarihleri arasında icra edilecek olan Immediate Response adlı bölümüne 8’i ev sahibi ülke olmak üzere 19 ülkeden 12.000 asker katılacaktır. Tatbikata katılan ABD ve Balkan ülkelerinin Zırhlı ve Mekanize Birlik harekâtı ile Liman ve nehir geçiş harekâtı icra edecekleri açıklanmıştır. Yukarıda verilen bilgilerle ilk bakışta sıradan bir NATO tatbikatı görünümü verilmeye çalışılan tatbikatın özellikle Yunanistan’ın ev sahipliğinde icra edilmeye başlanan Anında Müdahale 25 adlı 2. Bölümünün Türkiye’ye 30 Km. mesafede Dedeağaç’ta yapılması ABD ve Yunanistan’ın önceki uygulamaları ile birlikte değerlendirildiğinde Türk kamuoyunun endişelerinde haklı olduğunu ortaya koymaktadır. https://www.youtube.com/watch?v=PF4GweGkJZ4&t=3s Söz konusu endişelerin haklı olup olmadığını anlayabilmek için ABD’nin, NATO’nun ve Yunanistan’ın Türkiye ile ilişkilerine ve konuyla ilgili kişilerin açıklamalarına göz atmakta yarar vardır. ESKİ PENTAGON YETKİLİSİ MICHAEL RUBIN’İN AÇIKLAMALARI Türkiye’nin NATO’nun içindeki Truva atı olduğunu ve NATO için tehlike olmaya başladığını ifade eden eski Pentagon yetkilisi ve CIA ajanı Michael Rubin NATO’nun temizlenmesinin Türkiye’nin dışlanmasından geçtiğini söylemektedir. https://www.aydinlik.com.tr/haber/kureselcilerin-gundemi-dogu-akdeniz-turkiye-abd-icin-tehdit-528557 Michael Rubin bir başka açıklamasında Türkiye’nin terörle mücadelesinden ABD’nin ve İsrail’in rahatsızlık duyduğunu belirterek söz konusu mücadelede görev alan MİT (Millî İstihbarat Teşkilâtı)’nın terör örgütü olarak kabul edilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Rubin ABD’nin ve İsrail’in Türkiye’nin Akkuyu Nükleer Santralından rahatsızlık duyduklarını belirterek İsrail’in Akkuyu Nükleer Santralını vurması gerektiğini de açıklamıştır. https://www.mersinhaberci.com/haber/57609/mersin-tehlikede-mi.html Rubin Kıbrıs konusunda da Yunanistan’a ve GKRY (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi)’ne destek vererek KKTC’yi tanıyacak ülkeleri açıkça tehdit etmiştir. https://www.kibrispostasi.com/c37-DUNYA/n522586-pentagon-eski-yetkilisi-michael-rubin-kktc-guvenli-liman-degil-abd-ile-kktc-arasinda-secim-yapin NATO DOĞU SINIRINI TÜRKİYE’DEN YUNANİSTAN’A KAYDIRIYOR Michael Rubin’in Türkiye ve KKTC aleyhine söylem ve demeçleri sadece kendi şahsi fikirleri değildir. Nitekim son yıllarda AB ve ABD basınında Türkiye’nin NATO’dan çıkarılması gerektiği konusunda çıkan haber ve yorumlarda büyük bir artış olduğu gözlemlenmektedir. NATO’nun doğu sınırındaki ülkelerin savunma yeteneklerinin artırılması amacıyla yapıldığı açıklanan tatbikata Türkiye’nin davet edilmemiş olması da NATO’nun doğu sınırının Türkiye’den Yunanistan’a kaydırıldığı izlenimi vermektedir. ABD’NİN YUNANİSTAN VE GKRY İLE İLİŞKİLERİ ABD Yunanistan’la 1990’da savunma İş Birliği Anlaşması imzalamış ve taraflar Ekim 2021’de anlaşmayı 5 yıllığına uzattıklarını açıklamıştır. Anlaşma 2026'dan itibaren, taraflardan biri çekilmedikçe süresiz yürürlükte kalacaktır. Yunan Dışişleri Bakanı Savunma İş Birliği Anlaşmasının Yunanistan’ın Doğu Akdeniz ve Ege’de karşı karşıya olduğu tehditlere karşı güvence olduğunu açıklamıştır. ABD GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu da 2023’te kaldırmış ve Eylül 2024’te GKRY ile Savunma İş Birliği Anlaşması imzalamıştır. Ardından ABD ile GKRY KKTC’yi hedef alan ortak askeri tatbikat icra etmiştir. ABD yıllardır NATO ülkeleri ve İsrail ile birlikte Ege ve Akdeniz’de; Noble Dina, Nemesis, İniocos, Defender, Immediate Response isimleri altında Türkiye’yi hedef alan ortak askeri tatbikatlar yapmaktadır. https://www.researchgate.net/publication/329976802_YUNANISTAN'IN_VE_GKRY'NIN_ABD_ISRAIL_MISIR_ARAP_CUMHURIYETI_MAC_INGILTERE_VE_FRANSA_ILE_YAPTIGI_ORTAK_ASKERI_TATBIKATLAR Bunlardan yazımızın konusunu teşkil eden Immediate Response Tatbikatının Nehir geçiş safhasının üzerinde icra edileceği belirtilen Nesvos nehri de tıpkı Meriç nehri gibi kuzey-güney istikametinde uzanmaktadır. ABD’NİN YUNANİSTAN VE GKRY’DEKİ ASKERİ ÜSLERİ ABD Yunanistan’da 9, GKRY’de ise 4 askeri üs alarak bu üslere askeri birlik ve harp silah ve araçları yerleştirmiştir. Bunlardan binlerce zırhlı araç ve savaş helikopterleri yerleştirdiği Dedeağaç Türkiye’ye 30 Km. mesafededir. Ayrıca ABD tatbikatta kullanacağı silah, araç ve gereçlerin büyük kısmını Yunanistan’a bırakacağını açıklamıştır. NATO tatbikatının Türkiye’yi hedef almadığını söyleyenlere Yunanistan’ın ABD tarafından kendisine bırakılacak silahları kime karşı kullanacağı sorusunu sormak yararlı olacaktır. Nitekim Yunanistan ABD’nin kendisine bıraktığı silahların bir bölümünü işgal ettiği Türk adalarına konuşlandırmıştır. TATBİKATA TÜRKİYE KENDİSİ Mİ KATILMAK İSTEMEDİ YOKSA ÇAĞIRILMADI MI? Tatbikata Türkiye’nin katılmaması Türkiye’nin Rusya ile ilişkilerini bozmamak amacıyla Türkiye’nin tercihi olarak ortaya çıktıysa bu tercih ülkemizin ulusal ve uluslararası hak ve menfaatlerine uygun olan akılcı bir tercihtir. Ama tatbikatın planlayıcısı ABD’nin tatbikata ev sahipliği yapan Yunanistan’la ve GKRY ile imzaladığı Savunma İş Birliği Anlaşmaları ve birlikte icra ettikleri ortak askeri tatbikatlar ve tatbikatın Türk hudutlarına 30 km. mesafede yapılması ABD’nin Yunanistan’ın Dedeağaç bölgesinden Türkiye’ye sopa göstermeye çalıştığı intibası vermektedir. Bu böyle değilse bunu NATO makamları ile ABD’li ve Yunan yetkililerin açıklamaları gerekir. AB’NİN YUNAN DESTEĞİ VE TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİ HEVESİ ABD’nin yanı sıra AB de Yunanistan’a ve GKRY’ye açıkça destek vermekte ve Yunanistan’la iş birliği halinde Türkiye’nin deniz hak ve menfaatlerine zarar verecek birtakım haritalar yayınlayarak Türkiye’yi kendi karasularına hapsetmeye çalışmaktadır. Türkiye ise üyelerinin çoğu NATO üyesi olan AB’nin Türkiye’nin ulusal ve uluslararası çıkarlarına aykırı olan faaliyetlere karşı AB’ye gereken cevabı vermemekte, hattâ daha da ileri giderek AB Türkiye’yi üye yapmasa bile AB’nin oluşturacağı yeni savunma planlarına dahil olarak AB’nin silahlı güç unsurlarının bir parçası olmaya hazır olduğunu açıklamaktadır. Türkiye’nin 66 yıldır kendisini üyeliğe almayan ve almayacağını birçok yetkili ağızdan açıklayan AB’ye şirin görünmek için AB savunma planlarının ve askeri gücünün bir parçası haline gelmesinin ileride kendisini Rusya ile karşı karşıya getirebileceği gerçeğini görmezden gelmesi ya da önemsememesi kabul edilebilecek bir durum değildir. Türkiye’nin bu konuda karar verirken geçmişte NATO’ya kabul edilebilmek için Kore’ye asker göndermek zorunda kaldığı ve NATO üyeliğinin bedelini kendi askerinin kanıyla ödemesine ve Kore’de ABD ordusunu imhadan kurtarmasına rağmen günümüzde NATO tarafından dışlandığı gerçeğinden ders alması gerekmektedir. TÜRKİYE TATBİKATA KARŞI NELER YAPABİLİR? Türkiye NATO makamları tarafından tatbikata çağırılmadı ise NATO nezdindeki Askeri Temsil Heyeti Başkanlığı vasıtasıyla NATO makamlarından açıklama istenebilir. Tatbikatın 2. Bölümüne katılan ülkelerdeki Türk Büyük Elçileri istişarelerde bulunmak üzere Türkiye’ye çağırılabilir. Söz konusu ülkelerin Büyükelçileri Dışişleri Bakanlığı’na çağırılarak açıklama istenebilir. Tatbikata karşı TDT’ye üye ülkelerle, Pakistan’la, Cezayir’le, Tunus’la, Irak’la, İran’la, Yemen’le, MAC ile ya da bu ülkelerden bir kısmıyla ortak askeri tatbikatlar yapılabilir. Doğu Akdeniz ve Ege’deki hak ve menfaatlerimizi koruması gerekirken buradaki görevleri sonlandırılarak Karadeniz’de görevlendirilen sismik araştırma ve sondaj gemilerimizin bir bölümü Ege ve Doğu Akdeniz bölgesine getirilerek buralarda araştırma ve sondaj faaliyetleri yapmaları sağlanabilir. Yunanistan’ın 2003 yılından günümüze kadar hazmettirerek işgal ettiği 20 ada ile 2 kayalığın işgaline son vermesini talep edilebilir. 152 ada, adacık ve kayalıktan henüz işgale uğramamış olanlarına birlik çıkarılabilir ve buralara kendi isteğiyle yerleşmek isteyenlerin iskânı sağlanabilir. Yunanistan’ın Lozan ve Paris Antlaşmalarına aykırı olarak silahlandırdığı ve asker çıkardığı adaları silahsızlandırması ve askersizleştirmesi için Yunanistan’a nota verilebilir. Bunlar söz konusu tatbikat kapsamında ilk akla gelen hususlardır. Türkiye’nin Türk-Yunan ilişkilerinde Yunanistan’ın, AB’nin ve ABD’nin atabileceği tehlikeli adımlara karşı müteyakkız bulunması, bu ülkelere TBMM’nin 1995 yılında aldığı Yunanistan’ın karasularını 6 milin üzerine çıkarmasının savaş sebebi kabul edileceğine ilişkin kararının halen yürürlükte olduğunun hatırlatılması, Türkiye ile Rusya’yı karşı karşıya getirebilecek senaryoların parçası olmaktan kaçınması ve başkalarının ulusal çıkarlarından önce kendi ulusal çıkarlarına öncelik vermesi önem taşımaktadır. 30 Mayıs 2025 Doç. Dr. Ömer Lütfi TAŞCIOĞLU Emekli Kurmay Albay