
Economía Política
June 10, 2025 at 11:31 PM
*چرا تظاهرات در آمریکا به فروپاشی نمیانجامد؟ و از سوی دیگر کوچکترین اعتراضی در خاورمیانه تهدیدی برای فروپاشی است؟*
_اندر ستایش تثبیت نهادها و پایداری آن_
✍علیرضا رعنائی
ایالات متحده آمریکا بار دیگر صحنۀ درگیری و اعتراضات عمومی شده است، اما همچون موارد پیشین، این اعتراضها حتی در شدیدترین حالت ممکن، ساختار سیاسی را با خطر فروپاشی مواجه نمیسازد. چرا؟ چون نهادهای سیاسی و مدنی در این کشور از ثبات، مشروعیت و قابلیت انطباق با تکانهها برخوردار است. در کشورهای غربی، نهادها در روندی تدریجی و تاریخی شکل گرفته و تثبیت شدهاند. این نهادها با اعتراضات نه بهعنوان تهدید، بلکه بهمثابۀ فرصتی برای اصلاحات درونسیستمی برخورد میکنند.
درمقابل، در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، یا با نظامهایی مواجهایم که در میانۀ سنت و تجدد معلق هستند و توان بازسازی نهادی ندارد، یا با ساختارهای سیاسی نوپایی روبرو هستیم که هنوز نظم نهادی خود را فراگیر و بنیانهای آن را مستحکم نساختهاند. در چنین زمینههایی، کوچکترین اعتراض میتواند نظم موجود را به چالش بکشد و گاه به نقطۀ آغاز فروپاشی تبدیل شود.
پایداری هر نظام سیاسی در گرو تثبیت و مشروعیت درونی نهادهای آن است. نهادهای تثبیتشده قادرند بحرانها و اعتراضات را مدیریت کرده و از دل آن، تحول و ثبات جدیدی شکل دهند، درحالی که نهادهای ضعیف و شکننده، هر اعتراضی را تهدیدی برای موجودیت خود تلقی کرده و آن را نشانهای برای فروپاشی میپندارند. بنابراین، راز بقای سیاسی و اجتماعی در تثبیت و استحکام نهادهاست. اعتراض و مطالبهگری اجتماعی، نشانهای از پویایی یک جامعه است، اما آنچه میتواند این خطر را از ریسک فروپاشی به پویایی برای سازندگی تبدیل کند، نهادهای تثبیتشده وپایداری است که اعتراضات در آن جریان دارد. پس از تثبیت نهادها، اعتراضات و مطالبهگری اجتماعی بهسان نیروی تجدید مشروعیت عمل میکند.
دکتر حسین بشیریه در کتاب «از بحران تا فروپاشی» نکات فوق را به خوبی توضیح داده است.
https://t.me/economia_politica_iran
https://whatsapp.com/channel/0029Vb1B01oDDmFdK9aMFo0Q