*د نــفـــس د اصــــــلاح څــــلـــور اســـــــاســــــي ارکــــــــان* د نفس د اصلاح څلور اساسي ارکان دي: "قلة الکلام، قلة المنام، قلة الطعام او قلة الاختلاط مع الأنام، ربﷻ دې موږ ته توفیق نصیب کړي چې تر عمل لاندې یې ونیسو." ۱. *قلة الکلام (کمې خبرې کول):* دا اصل موږ ته ښوونه کوي چې انسان باید غیر ضروري خبرې ونه کړي. زیاتې خبرې د زړه سختوالي، غیبت، دروغو او نورو ګناهونو سبب ګرځي. له دې امله سکوت یا پوره غور سره خبرې کول د تقوا نښه ده. رسول الله ﷺ فرمایلي: > «مَن كانَ يُؤمِنُ باللهِ واليومِ الآخِرِ فليَقُلْ خيرًا أو لِيَصمُتْ» (رواه البخاري و مسلم) یعني: څوک چې په الله او د قیامت په ورځ ایمان لري، باید د خیر خبرې وکړي یا چپ پاتې شي. ۲. *قلة المنام (کم خوب کول):* زیات خوب د نفس د سستي، د عبادت د پرېښودو او د وخت د ضایع کولو لامل ګرځي. اولیاء او صالحین د شپې له خوبه ځانونه بیدار ساتي، ترڅو د تهجد، ذکر او دعا له برکته روحانیت ترلاسه کړي. الله تعالی فرمایي: > «كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ» (الذاريات: 17) یعني: دوی به د شپې لږه برخه خوب کاوه. ۳. *قلة الطعام (کم خوراک):* زیات خوراک د بدن د تنبلۍ، د شهوت د زیاتوالي او د عبادت د کمزورتیا لامل دی. لږ خوړل بدن ته هم ګټه لري او روح ته هم صفا ورکوي. رسول الله ﷺ فرمایلي: > «ما مَلأَ آدميٌّ وعاءً شرًّا من بطنٍ، بحَسْبِ ابنِ آدمَ أُكلاتٌ يُقِمْنَ صُلْبَه، فإن كان لا محالةَ، فثلثٌ لطعامِه، وثلثٌ لشرابِه، وثلثٌ لنفَسِه» ــ (رواه الترمذي وغيره) یعنې انسان هیڅ داسې لوښی نه‌دی ډک کړی چې د ده د نس (معدې) نه زیات بد وي. د انسان لپاره دا بسنه کوي چې څو ګوله وخوري چې ملا یې پرې نیغه پاتې شي. که حتماً باید ډک کړي، نو درېیمه برخه دې د خوراک، درېیمه برخه د څښاک، او درېیمه برخه دې د ساه لپاره پرېږدي. دا حدیث موږ ته دا ښودنه کوي چې زیات خوراک نه یواځې د بدن له پلوه مضر دی، بلکې د روحانیت، عاجزۍ او ذهني صفا پر وړاندې هم خنډ کېږي. کم خوړل د تقوا، صحتمندۍ او عبادت لپاره زمینه برابروي. ۴. *قلة الاختلاط مع الأنام (له خلکو سره کم اختلاط):* زیات مخلوط کېدل انسان له ذکر، فکر او عبادت نه غافل کوي. البته دا مطلب نه لري چې انسان باید له خلکو جلا شي، بلکې له ضروري اختلاط پرته د ځان ساتنه، د تقوا یو ډول دی. خلوت روح ته سکون او فکر ته ژورتیا ورکوي. ربّ العالمین دې موږ ته توفیق راکړي چې دا څلور ارکان په خپل ژوند کې عملي کړو، تر څو زموږ نفس پاک، روحانيت قوي او د الله ﷻ رضا ترلاسه کړو. آمين. ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ *م صدیقي* *۱۴۴۶/۱۲/۱۵هــ ق*