
سهند ایرانمهر
June 10, 2025 at 03:44 PM
✔️تاج و تضاد
✍🏻سهند ایرانمهر
تماشای سریال تاج مثل این است که مثل یک موجود نامرئی پا به کاخ باکینگهام گذاشتهاید. پیتر مورگان، کارگردان سریال فقط یک بیوگرافی مجلل نساخته است بلکه دست به یک کالبدشکافی خیرهکننده از مفهوم سلطنت مشروطه در دنیای مدرن زده است، مفهومی که برای بسیاری از ما ایرانیها همچون معمایی پیچیده است. سریال تاج به ما نمیگوید چه کسی ملکه است، بلکه به شکلی درخشان نشان میدهد ملکه بودن یعنی چه؟ و این «چه»دقیقاً همان چیزی است که ذهنیت انگلیسی را درباره این سبک از حکومت فاش میکند.
در بریتانیا، قدرت دو سر دارد. یک سر اجرایی (نخستوزیر و دولت منتخب) که کشتی حکومت را هدایت میکند و یک سر دیگر تاج. تاج (مجسم در شخص ملکه یا پادشاه) نمادِ ماندگاری، وحدت و مشروعیت است. سریال با جزئیات حیرتانگیز نشان میدهد که الیزابت دوم نه صاحب قدرت سیاسی، بلکه نگهبان ثبات بود. کارکرد اصلی او این نبود که حکم براند، بلکه این بود که پناهگاهِ احساسیِ بریتانیاییها باشد، مخصوصاً در بحرانها (جنگ، تراژدیها، فروپاشی سیاسی). این تقسیم کار عجیب، محصولی از تاریخ پرتلاطم انگلستان است و سریال این نقش نمادین اما حیاتی را به خوبی نشان میدهد.
بزرگترین تضاد سریال، در نمایش انسان در برابر نهاد است. الیزابت مجبور است فردیت خود را قربانی تاج کند. هر احساس، هر عقیدهی شخصی، هر میل طبیعی یک زن، مادر یا خواهر، باید در برابر ضرورتهای تاج سر فرود آورد. اینجا است که پیام اصلی سریال طنینانداز میشود: سلطنت مدرن یک قربانیگاه دائمی یا آزمون ریاضت است. قدرت واقعی ملکه نه در دستور دادن، که در خودداری، در سکوت و در نمایش بیطرفی و فراجناحی مطلق نهفته است و سوال اصلی سریال این است که آیا این خدمت ارزش فدا کردن یک زندگی شخصی را دارد؟ سریال پاسخی ساده نمیدهد، اما سؤال را با شکوهی دردناک مطرح میکند.
سریال تاریخ معاصر بریتانیا (از پسا جنگ تا دنیای دیجیتال) را نه از فراز میادین نبرد، که از پشت پنجرههای بلند کاخها روایت میکند. بیننده سریال در روند داستان خواهد دید که چگونه امواج سهمگین قرن بیستم (استعمارزدایی، جنگ سرد، رسانههای جدید، مرگ سنتها) به دروازههای کاخ میکوبند و نهاد کهن سلطنت را مجبور به انتخاب میان دو راهی انطباق یا فروپاشی میکنند. اینجاست که سریال تبدیل به آینهای برای تحولات اجتماعی-سیاسی بریتانیا میشود. آیا سلطنت میتواند در عصر تلویزیون و اینترنت زنده بماند؟ پاسخ سریال، در نبردهای الیزابت با رسانهها و تصویر عمومیاش نهفته است.
نظر شخصیام این است که سریال تاج فقط درباره یک خانوادهی سلطنتی نیست. این سریال کالبدشکافی یک ایدهی کهن در برخورد با دنیای مدرن است. ایدهای به نام «سلطنت مشروطه» که در قلب آن، یک تناقض بزرگ نهفته است:چگونه میتوان هم نماد ماندگاری بود و هم در جریان زمان تغییر کرد؟پاسخ سریال، در سکانسهای بینظیر تاجگذاری، سخنرانیهای رسمی و لحظات تنهایی ملکه، نهفته است: با فداکاریِ بیپایان فرد در محراب نهاد و زیر ردای تشریفات.
https://whatsapp.com/channel/0029VazakAH9WtC9jMbGGL3i