*آیا کشاورزی شهری می‌تواند بذر تولید پایدار غذا و جوامع تاب‌آور را بکارد؟* ▫️با رشد روزافزون جمعیت شهری و افزایش آسیب‌پذیری شهرها در برابر بحران‌هایی مانند ناپایداری غذایی و تغییرات اقلیمی، کشاورزی شهری به‌عنوان یکی از راهکارهای نوین برای ارتقای پایداری و تاب‌آوری شهری مورد توجه محققان قرار گرفته است. پژوهشی تازه که در نشریه معتبر Nature Food منتشر شده، به بررسی گسترده مطالعات بین‌المللی در زمینه مزایا، چالش‌ها و مخاطرات کشاورزی شهری پرداخته و چارچوبی سه‌مرحله‌ای برای گسترش هوشمندانه و نظام‌مند آن پیشنهاد داده است. ▫️این مطالعه توسط گروهی میان‌رشته‌ای از پژوهشگران از چندین دانشگاه ایالات متحده انجام شده است. کلویی واردروپر، استادیار منابع طبیعی و علوم زیست‌محیطی در دانشگاه ایلینوی و از نویسندگان مقاله، هشدار می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰ بیش از دو سوم جمعیت جهان در شهرها زندگی خواهند کرد و اتکای شدید شهرها به واردات غذا می‌تواند آن‌ها را در برابر اختلالات محیطی و اقتصادی آسیب‌پذیر کند. به گفته او، توسعه اصولی کشاورزی شهری می‌تواند تاب‌آوری غذایی و زیست‌محیطی شهرها را تقویت کند، اما همچنان پرسش‌های مهمی در خصوص پیامدهای بهداشتی، زیست‌محیطی و عدالت‌محور این رویکرد وجود دارد که نیازمند بررسی و پاسخ‌گویی است. ▫️چارچوب پیشنهادی این پژوهش سه مرحله اصلی را در مسیر گسترش کشاورزی شهری تعریف می‌کند. در مرحله نخست، تمرکز بر ارتقای آگاهی عمومی، ایجاد انگیزه و تسهیل دسترسی به منابع موردنیاز برای مشارکت شهروندان در تولید غذا است. جیانگشیائو کیو، دانشیار بوم‌شناسی منظر در دانشگاه فلوریدا، توضیح می‌دهد که این مرحله می‌تواند از طریق فعالیت‌های مردمی مانند ایجاد باغچه‌های خانگی و باغ‌های اشتراکی آغاز شود و با دسترسی به زمین، دانش، فناوری و آموزش، سرعت بگیرد و تقویت شود. ▫️مرحله دوم نیازمند ورود سیاست‌گذاران، سازمان‌های شهری و نهادهای حاکمیتی است تا از طریق اصلاح مقررات، تسهیل کاربری زمین، تدوین سیاست‌های حمایتی، مشوق‌های مالی و زیرساختی، مسیر رشد ساختاری و نهادینه‌سازی کشاورزی شهری را فراهم کنند. هدف در این مرحله، ارتقای تعامل میان نهادهای مختلف برای ایجاد بستر قانونی و اقتصادی مناسب است. ▫️در مرحله سوم، تأکید بر توسعه اقتصادی کشاورزی شهری است؛ از جمله ایجاد دسترسی به بازار، افزایش ارزش افزوده محصولات، ترویج تنوع منابع درآمدی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و روش‌های نوآورانه مدیریت کشاورزی برای ارتقای پایداری مالی این فعالیت‌ها. ▫️در این مطالعه، مزایای متعدد کشاورزی شهری نیز مستند شده است: افزایش تولید مواد غذایی، کاهش ردپای کربنی، بهبود کیفیت آب، ارتقای سلامت عمومی از طریق مصرف میوه و سبزیجات، ایجاد زیستگاه برای گونه‌های حیات‌وحش، و کمک به کاهش آثار تغییرات اقلیمی. این مزایا می‌توانند پیامدهای مثبت اجتماعی مهمی از جمله بهبود امنیت غذایی، کاهش هزینه‌های معیشتی، و توسعه سرمایه اجتماعی به همراه داشته باشند. ▫️با این حال، پژوهشگران به مخاطرات بالقوه‌ای نیز اشاره کرده‌اند؛ از جمله احتمال افزایش آلودگی خاک، شیوع آفات و بیماری‌های گیاهی، و پیامدهای ناخواسته ناشی از استفاده ناصحیح از مواد شیمیایی و منابع طبیعی در محیط‌های شهری. بر همین اساس، توسعه کشاورزی شهری باید با نظارت‌های زیست‌محیطی و بهداشتی همراه باشد تا به‌طور مؤثر و پایدار عمل کند. ▫️نویسنده این مقاله تأکید می‌کند که کشاورزی شهری نمی‌تواند جایگزین ارتباط حیاتی شهرها با مناطق روستایی در تأمین امنیت غذایی جهانی شود، اما می‌تواند در کنار دیگر راهکارها، نقش مهمی در تقویت سیستم‌های غذایی محلی و کاهش آسیب‌پذیری شهری ایفا کند. او می‌گوید: «ما باید همه ابزارهای در دسترس برای مقابله با چالش‌های اقلیمی و زیست‌محیطی را مدنظر قرار دهیم. کشاورزی شهری به‌ویژه برای شهرهایی که در معرض اختلالات شدید آب‌وهوایی قرار دارند، می‌تواند ابزاری کلیدی برای حفظ دسترسی به غذا باشد.» ▫️پژوهشگران در پایان با تأکید بر نیاز به تحقیقات میدانی و بین‌رشته‌ای بیشتر، اعلام کرده‌اند که چارچوب پیشنهادی آن‌ها می‌تواند مبنایی برای سیاست‌گذاری‌های آینده باشد تا کشاورزی شهری نه‌تنها به ابزاری برای تولید غذا، بلکه به بخشی از راه‌حل جامع پایداری شهری و عدالت زیست‌محیطی بدل شود. لينك مطالعه کامل: https://www.nature.com/articles/s43016-023-00902-x كانال قواعدبازي؛ https://whatsapp.com/channel/0029VawYtZeFCCoecyoMUf22