اژدها اینجاست! تقریباً... اگر به اروپا و اژدها فکر کنید، احتمالاً پرچم ولز، سنت جورج یا یکی از بسیاری از جانوران سنگی که قلعه‌ها، پل‌ها یا میدان‌های شهر این قاره را زینت می‌دهند، به ذهن شما خطور می‌کند. اما همه ما می‌دانیم که اژدهای واقعی چندان به زندگی عمومی عادت ندارند و اژدهای واقعی اروپا دنیایی مرموز و زیرزمینی را ترجیح می‌دهد، در اعماق هزارتویی از غارها. اولم‌ها سمندرهای کوچک نابینایی هستند که در شبکه‌های غاری بوسنی و هرزگوین، کرواسی، ایتالیا، اسلوونی و فرانسه یافت می‌شوند. ویژگی‌های متمایز آن‌ها چیزی است که طیفی از نام‌ها را به آن‌ها داده است. به دلیل بدن مارمانند و آبشش‌های چین‌دارشان، افسانه‌های قرون وسطایی آن‌ها را بچه‌اژدها می‌پنداشتند. آن‌ها همچنین کرم‌خاکی مرطوب (močeril) و "ماهی-انسان" (čovječja ribica) نامیده می‌شوند، زیرا ظاهری ترکیبی از این دو گونه دارند. دلیل این امر آن است که پوست آن‌ها شفاف و بدون رنگدانه است و ظاهری شبیه به گوشت روح‌مانند انسان به آن‌ها می‌دهد. در واقع، اگر به شکم آن‌ها نگاه کنید، می‌توانید اندام‌های داخلی‌شان را ببینید! ــــــــ بدن یک اولم کاملاً با محیط خود در تاریکی مطلق سازگار شده است. اولم‌های بالغ کاملاً نابینا هستند و چشمانی رشدنیافته دارند که با لایه‌ای از پوست پوشیده شده است. با این حال، لاروهای اولم برای چهار ماه اول زندگی خود چشم‌های طبیعی دارند قبل از اینکه شروع به پسرفت کنند. بنابراین آن‌ها باید به "حس‌های فوق‌العاده" دیگر تکیه کنند و سرشان مجهز به گیرنده‌های شیمیایی، مکانیکی و الکتریکی است. این گیرنده‌ها به آن‌ها کمک می‌کنند به ترتیب مواد شیمیایی، فشار و میدان‌های الکتریکی ضعیف در آب را تشخیص دهند این صلاح آنها برای شکار لارو حشرات، خرچنگ‌های کوچک و حلزون‌ها است. آن‌ها می‌توانند در یک وعده غذایی حجم زیادی غذا بخورند و قادرند ذخایر حیاتی مواد مغذی را در کبد خود برای دوره‌های کمبود ذخیره کنند. آزمایش‌ها نشان می‌دهند که اولم‌ها با کاهش فعالیت متابولیک و جذب مجدد بافت‌های خود می‌توانند تا 10 سال بدون غذا زنده بمانند. واقعیتی شگفت‌انگیز که با این واقعیت که اولم‌ها می‌توانند تا 100 سال عمر کنند، جذاب‌تر می‌شود. اولم‌ها موجودات فوق‌العاده اجتماعی هستند، البته نر های جنسی فرق میکنند! نر‌های فعال جنسی از گروه جدا می‌شوند و منزوی و قلمروگرا می‌شوند. در این منطقه تازه به دست آمده، آن‌ها فرمولی ترشح می‌کنند تا جفت‌ها را جذب کنند. اگر با موفقیت جفت‌گیری کنند، ماده سپس برای تخم‌گذاری بین 5 تا 70 تخم به جای دیگری می‌رود، جایی که از آن‌ها مراقبت می‌کند. بر خلاف اکثر دوزیستان دیگر، لاروهای اولم دگردیسی نمی‌کنند. در عوض، لاروها مستقیماً در حدود 4 ماهگی به بزرگسال تبدیل می‌شوند. اولم‌ها در سن 10 تا 15 سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند و می‌توانند در تمام طول سال جفت‌گیری کنند. آب برای زندگی اولم حیاتی است. آن‌ها زیر آب می‌خورند، می‌خوابند و تولید مثل می‌کنند. به این ترتیب، اولم‌ها به آب تمیز نیاز دارند و نسبت به تغییرات در کیفیت و دما آب آسیب‌پذیر هستند. آن‌ها برای 200 میلیون سال در محیطی ثابت زندگی کرده‌اند. متأسفانه، این شرایط شروع به تغییر کرده است. آلودگی آب و تغییر زیستگاه دلایل اصلی کاهش جمعیت اولم هستند. آب کثیف و آلوده، از منابعی مانند ساخت و ساز تا کشاورزی، به سیستم‌های غار نفوذ می‌کند و ترکیب آب‌های خانه اولم را تغییر می‌دهد. به طور غم‌انگیز، با کاهش جمعیت اولم، ارزش آن‌ها برای کلکسیونرها افزایش می‌یابد. تهدید از سوی کلکسیونرهای بازار سیاه رشد می‌کند. رقابت برای درک بهتر اولم به منظور حفاظت از آن‌ها در جریان است. در فرانسه، دانشمندان از دهه 1950 در آزمایشگاه‌های زیرزمینی در حال مطالعه اولم‌های در اسارت بوده‌اند تا سعی کنند سازوکارهای بیولوژیکی سازگاری این گونه‌ها با محیط خود را که میلیون‌ها سال بدون تغییر باقی مانده است، درک کنند. ـــــــ تیم تولید Seven Worlds, One Planet با زیست‌شناسان در اسلوونی در سیستم غار معروف Postojna همکاری کرد که در آن یک برنامه تحقیقاتی و تکثیر در اسارت در حال انجام است. در سال 2013 دانشمندان در اینجا برای اولین بار شاهد تخم‌گذاری یک ماده در اسارت بودند و توانستند رشد جنین‌ها را مستند کنند. یک پروژه حفاظت بلندمدت نیز در کرواسی برای حفاظت از زیستگاه‌های غاری زیرزمینی که محل زندگی اولم هستند، در حال اجرا است. هدف آن توسعه یک برنامه تحقیقاتی حفاظتی برای اولم در کرواسی با اهداف توسعه یک تکنیک پیشگام برای ارزیابی ژنتیک جمعیت اولم، افزایش آگاهی عمومی در مورد این گونه و انجام مطالعات جمعیتی در سه سایت است که به برنامه ملی مدیریت و اقدام کمک خواهد کرد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ Source BBC EARTH Persian Edition by aviinioo