*Join us Revenue Talati Mains(2 or 3 Mark question )* *Q.હડપ્પા સભ્યતાનાં પતન પાછળ જવાબદાર વિભિન્ન કારણો ટૂંકમાં જણાવો.* ✅હડપ્પા સભ્યતાનો નાશ આર્યોના આક્રમણથી થયો. (માર્ટિમર વ્હીલર) ✅મોહેં-જો-દડો (જોન માર્શલ) અને લોથલ (એસ.આર.રાવ) જેવાં નગરો નદીઓના પૂરના કારણે નાશ પામ્યાં. ✅ધરતીકંપના કારણે સિંધુ નદીનું પાણી મોહેં-જો-દડોમાં રોકાઇ ગયુ, જેથી ત્યાં એક તળાવ બની ગયું. (આર. એલ.રેઇક) ✅હડપ્પા સભ્યતાનું પતન શુષ્ક પ્રદેશના વધવાને લીધે અને ઘગ્ધર-હાકરા નદીના સૂકાઇ જવાને કારણે થયું. (ડી.પી. અગ્રવાલ) ✅હડપ્પીય લોકો દ્વારા થયેલ સંસાધનોના અતિદોહનના કારણે પર્યાવરણીય અસમતુલાથી પતન થયું. (ફેયર સર્વિસ) ✅મેસોપોટેમિયાઇ વેપારમાં થયેલ ઘટાડો પણ હડપ્પા સભ્યતાના પતનનું એક પ્રમુખ કારણ બન્યું. (શેરીન રત્નાગર)