*طریقه خواندن نماز عیدین(فطر و أضحی)* *مقدمه* شریعت مطهَّره جهت خوشی و شادمانی مسلمانان، دو عید را مشروع نموده است؛ عید الفطر بعد از ماه مبارک رمضان، و عید قربان در دهم ماه ذی الحجه. نماز عيد در این دو موقع، اثبات آن است که مسلمانان در خوشی و غم از یاد پرودگار خویش غافل نمی باشند. *سنت نماز عید قربان است:* (۱) صبح زود از خواب برخاستن. (۲) غسل کردن. (۳) مسواک استفاده کردن. (۴) بهترین لباس موجوده نزد خود را پوشیدن. (۵) عطر زدن. (۶) خود را موافق شریعت آراستن. (۷) زود به عیدگاه رفتن. (۸) تا ذبح قربانی و پختن گوشت قربانی چیزی نخوردن. (۹) نماز عید الاضحی را وقت تر ادا کردن. (۱۰) برای نماز از یک راه رفتن و در وقت مراجعت از راه دیگری برگشتن. (۱۱) پای پیاده رفتن. (۱۲) و در طول مسیر رفتن به طرف نماز عید، خواندن تکبیر ذیل را با آنقدر صدای بلند که خودش بشنود: اَللهُ اَکْبَرْ اَللهُ اَکْبَرْ لٰا اِلٰهَ اِلّا اللهُ وَاللهُ اَکْبَرْ اَللهُ اَکْبَرْ ولِلهِ الْحَمْدُ *طریقۀ خواندن نماز عید:* «طریقۀ خواندن نماز عیدین» به اینگونه است که نمازگذار نیت(همان قصد قلبی) کند: نَوَیْتُ اَنْ اُصَلِّیْ رَکْعَتَیِ الْوَاجِبِ صَلاةَ عِیْدِ الْفِطْرِ مَعَ سِتَّ تَکْبِیرَاتٍ وَاجِبَةٍ، یعنی نیت کردم که دو رکعت نماز واجب عید[عید فطر یا أضحی] را به همراه شش تکبیر واجبش بخوانم. و با این نیت اَللهُ اَکْبَرْ گفته دست ها را ببندد و سُبْحَانَکَ اَللّٰہُمَّ را تا آخر بخواند و آنگاه سه بار اَللهُ اَکْبَر بگوید و در هر بار دست های خود را مانند تکبیر تحریمه تا گوشها بالا نماید و بعد از تکبیر در پهلوی خود رها کند، و بعد از هر تکبیر آن اندازه وقفه نماید که می توان سه بار سُبْحَانَ اللّٰهِ در آنقدر وقت گفت، و بعد از بار سوم تکبیر، دستها را رها نکند بلکه دستها را ببندد و اعوذ بالله ... و بسم الله ... را بخواند و سپس مطابق معمول (امام با مقتدیان) رکوع و سجود را انجام داده برای رکعت دوم ایستاده شوند. در رکعت دوم، امام نخست سورۀ فاتحه و آنگاه سورۀ دیگری را خوانده سپس سه بار به همان ترتیب رکعت اول، (امام و به پیروی از او، مقتدیان نیز) تکبیر بگویند، اما در اینجا بعد از تکبیر سوم، دستها را نبندند بلکه در پهلوی خود رها نمایند و آنگاه تکبیر گفته به رکوع بروند و نماز را در نهایت تشهد خوانده و سلام می دهیم، زیرا نماز عیدین دو رکعت است. *چند مسئله مهم* مسئله 1- بعد از تکبیرة الاحرام، (اختیار است اگر کسی خواست دعای استفتاح بخواند وگرنه بلافاصله بعد از تکبیرة الاحرام) سه تکبیر دیگر می گوئیم، و تکبیرات بصورت زیر خوانده می شوند: « الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر». مسئله 2- بعضی از فقهاء گفتند بعد از گفتن هر الله اکبر، یکی از اذکار زیر را قبل از گفتن الله اکبر بعدی بخواند : « سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ ». «اللهُ أَکْبَرُ کَبِیراً وَالْحَمْدُ للهِ کَثِیراً وَسُبْحَانَ اللهِ بُکْرَةً وَأَصِیلاً». یعنی با این حساب چنین بخواند: بعد از تکبیرة الحرام یکی از اذکار فوق را بخواند و بعد الله اکبر دوم و بعد همان ذکر سابق را بخواند و بعد الله اکبر و بعد ذکر سابق را بخواند و.. : ( الله اکبر (تکبیرة الاحرام)، سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ (1) الله اکبر، سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ (2) الله اکبر، سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ (3) الله اکبر، سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ (4) الله اکبر، سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَکْبَرُ). و یا بین هر دو الله اکبر ذکر (اللهُ أَکْبَرُ کَبِیراً وَالْحَمْدُ للهِ کَثِیراً وَسُبْحَانَ اللهِ بُکْرَةً وَأَصِیلاً) را بخواند. قابل ذکر است گفتن این الفاظ مابین هر دو تکبیر از پیامبر صلی الله علیه وسلم ثابت نشده است، اما ابن مسعود رضی الله عنه گفته: «بین کل تکبیرتین حمدلله عزوجل و ثناء علی الله» بیهقی (3/291) با اسناد حسن. یعنی: «مابین هر دو تکبیر حمد الله عزوجل و ثنای بر او است». و این فقهاء با استناد به سخن ابن مسعود گفتند که مابین هر دو تکبیر ذکرهای فوق خوانده شوند. در این مورد امر واسع است و کسی که آن اذکار را می خواند و کسی که نمی خواند نباید همدیگر را انکار کنند. مسئله 3: مستحب است که در رکعت اول بعد از فاتحه سوره قاف و در رکعت دوم سوره قمر را خواند. ابو واقد لیثی رضی الله عنه می گوید: «کانَ النبیُّ صلی الله علیه وآله وسلم یَقْرَأُ فی الْفِطْر والأضحی بقاف واقْتَرَبَتْ». أَخْرجهُ مُسْلمٌ. یعنی: پیامبر صلی الله علیه وسلم در نمازهای عید قربان و فطر سوره های {ق} و{اقتربت} را می خواند. مسلم روایت کرده است. و از نعمان بن بشیر روایت است : «أن رسول الله صلی الله علیه وسلم کان یقرأ فی العیدین و فی الجمعة بسبح اسم ربک الأعلی، و هل أتاک حدیث الغاشیة». مسلم (878). یعنی: «پیامبر صلی الله علیه وسلم در نماز دو عید و نماز جمعه سوره‌های «سبح اسم ربک الأعلی» و «هل أتاک حدیث الغاشیه» را می‌خواند». مسئله 4: بعد از ختم نماز، امام بر منبر ایستاده دو خطبه بخواند و برای مقتدیان واجب است تا خطبه های امام را گوش کند و بعد از ختم خطبه به مبارک بادی عید بپردازد و روانه خانه شود و هم‌چنین برای امام سنت است بین هر دو خطبه همان قدر بنشیند که در بین دو خطبۀ جمعه می نشیند. *قول مهم دیگر:* البته بعضی از علما گفتند قول صحیح در گفتن تعداد تکابیر عیدین: بعد از گفتن تکبیرة الاحرام آغازین نماز، در رکعت اول باید شش تکبیر و در رکعت دوم چهار تکبیر آنهم بعد از گفتن تکبیرة الاحرام گفته شود. اما علمای مذهب أمام ابوحنیفه(رحمه الله علیه) به شش تکبیر جمع تکبیرة الاحرام در دو رکعت اکتفا کرده است چناچه طریقه آن در بالا ذکر شد. دلیل: گفتن ۱۲ تکبیر در دو رکعت نماز عیدین به شمول تکبیرة الاحرام: از عایشه رضی الله عنها روایت شده که گفت«أن رسول الله صلی الله علیه وسلم کان یکبر فی الفطر والأضحی فی الأولی سبع تکبیرات وفی الثانیة خمسا» ابوداود (1150) و البانی آنرا صحیح دانسته است. یعنی: «رسول خدا صلی الله علیه وسلم در نماز عید فطر و قربان در رکعت اول هفت تکبیر[البته با در نظر گرفتن تکبیرة الاحرام] و در رکعت دوم پنج تکبیر[البته با در نظر گرفتن تکبیرة الاحرام] می گفت». و از عمرو بن شعیب از پدرش از جدش روایت شده که گفت: «کبِّر رسول الله صلی الله علیه وسلم العید سبعا فی الأولی، ثم قرأ، ثم کبِّر فرکعوا، ثم سجد، ثم قام فکبِّر خمسا، ثم قرأ، ثم کبر فرکع، ثم سجد» ابوداود (1150) و ابن ماجه (1280). یعنی: «رسول خدا صلی الله علیه وسلم در رکعت اول نماز عید هفت تکبیر می گفت، سپس قرائت می کرد، بعد با گفتن الله اکبر به رکوع می رفتند، سپس سجده می رفت، بعد برای رکعت دوم برمی خواست و پنج تکبیر می گفت، سپس قرائت می کرد، و با گفتن الله اکبر به رکوع می رفت و بعد سجده می بردند». *وقت نماز عیدین:* بر طبق رأی جمهور علما (حنفیه و مالکیه و حنابله) وقت نماز عیدین همان وقت نماز ضحی (چاشت) است، یعنی شروع آن از اندکی بعد از طلوع آفتاب است و با زوال خورشید از وسط آسمان به پایان می رسد. ولی شافعیه ادای نماز عیدین را در ابتدای طلوع خورشید جایز دانسته اند. اما ابتدای وقت نماز عید (فطر یا قربان) – بر طبق رای راجح - زمانی است که خورشید به اندازه یک نیزه بالا آمده باشد، چونکه از یزید بن خمیر رحبی روایت است که : عبدالله بن بسر صحابی پیامبر صلی الله علیه وسلم روز عید فطر یا قربان با مردم خارج شد، تأخیر امام را ناپسند دانست و گفت : «إنا کنا قد فرغنا ساعتنا هذه، و ذلک حین التسبیح». یعنی: «ما (زمانی که با پیامبر صلی الله علیه وسلم نماز عید می‌خواندیم) در این لحظه از نماز فارغ شده بودیم و آن وقت نماز، اشراق بود». ابوداود (1135) و ابن ماجه (1317) و صحیح أبی داود (1040). منظور از : «و ذلک حین التسبیح» زمان بلند شدن خورشید و سپری شدن وقت کراهت و فرا رسیدن وقت نماز سنت است. مراجعه شود به کتاب "عون المعبود" (486/3). نکته: بعضی از علماء گفتند: ابتدای نماز عید قربان زمانی است که خورشید به اندازه یک رمح (نیزه) بالا آمده باشد و ابتدای نماز عید فطر زمانی است که خورشید به اندازه دو رمح بالا بیاید، و دلیل سخن خود را حدیث زیر می دانند: احمد پسر بناء از جندب روایت‌کرده است‌که گفته‌: «کان النبی صلی الله علیه وسلم یصلی بنا الفطر والشمس علی قید رمحین والأضحی علی قید رمح». یعنی: «پیامبر صلی الله علیه وسلم نماز فطر را وقتی برایمان می‌خواند که خورشید باندازه دو «‌رمح» بالا آمده بود و نماز قربان را وقتی می‌خواندکه خورشید باندازه یک «رمح» بالا آمده بود». و حتی امام شوکانی گفته است‌: این حدیث نیکوترین حدیثی است‌که درباره تعیین وقت صلاه عیدین آمده است‌. اما حدیث جندب صحیح نیست، چنانکه علامه البانی از محدثین معاصر در کتاب "تمام المنة" (347) آنرا ناصحیح دانسته است و گفته: حدیث جندب نه صحیح است و نه حسن. سپس گفته: در سند حدیث فردی بنام "المعلی بن هلال" که تمامی نقادین حدیث وی را جزو کذابین دانسته اند چنانکه حافظ ابن حجر در کتاب "التقریب" چنین گفته است. از حدیث جندب چنین برداشت می شود که تعجیل در نماز عید قربان و تاخیر در نماز عید فطر مستحب می‌باشد. هرچند که حدیث جندب صحیح نیست، اما با این وجود بعضی از علما گفتند که : خوب است که در نماز عید قربان تعجیل و در نماز عید فطر تاخیر داشت، و علت این سخن خود را به بدلیل حدیث جندب، بلکه بخاطر قربانی و زکات فطریه بیان کردند، چنانکه امام ابن قدامه گفته است که‌: «تعجیل در نماز عید قربان سنت است تا وقت برای قربانی‌کردن فراخ باشد و تاخیر در نماز عید فطر سنت است تا وقت برای پرداخت زکات فطریه فراخ باشد، و دراین باره خلافی را سراغ ندارم». بنقل از : "فقه السنة". همچنین می توانید به کتب فقهی زیر مراجعه کنید: "حاشیه ابن عابدین" (1/583) و "الدسوقی" (1/396) و "کشاف القناع" (2/50). ___________ ✅️ برای ارتقای ضرفیت یا آموختن علم دین و استفاده نیک از وسایل اینترنتی معاصر به کانال زیر بپیوندید. لینک کانال: https://whatsapp.com/channel/0029VaV4RCVJpe8eXuh5je0e