शिवशक्ती प्रबोधन
133 subscribers
About शिवशक्ती प्रबोधन
पुरोगामी विचारातून सामजिक सांस्कृतिक राजकीय प्रबोधन निमित्त सदरील चॅनल तयार केल आहे. यात पुरोगामी विचारांचा प्रसार केला जाईल. पुरोगामी चळवळी बद्दल असलेली पुस्तकं वत्यांच्या PDF , EBOOK , फोटो, कोट, लेख, ब्लॉग, विडिओ आदी साहित्य शेअर केल जाईल. महाराष्ट्रातील सुजाण बुद्धीजीवी लोकाकडे - पुरोगामी साहित्य व विचार, सहज उपलब्ध करुन देणे, आपला उद्देश आहे.
Similar Channels
Economiaitalia
Lagi Viral
Lindiwe Matlali
LOVE-X SHOP
Al Jazeera Bangla
ASSAM POLICE 🚨 PREPARATION 📚
BTR 2.0(FLASHCARD)&FMGE, NEET PG || INICET
𓌝ㅤㅤㅤㅤ RUMORS ㅤㅤ，ㅤㅤ𝐂ₒㅤㅤㅤㅤ𓏸𓏸ㅤㅤㅤ BR𝖠WNIE ㅤㅤㅤㅤ𓃹ۣㅤㅤㅤ一㓊ㅤㅤㅤㅤ STICKERS ㅤㅤㅤㅤ TERROR
TRUTH BE TOLD (TBT) WITH DUCHESS
Entre Aspas Futebol
Hindi Grammar GK UPSC SSC BPSC BANK Railway Teaching Lucent Ncert Hindi English Grammar UGC NET UP
Monotributistas Asociados República Argentina
SSC CGL CHSL MTS CPO GD JE EXAM Gk Gs General Knowledge Gagan Pratap Rakesh Akshay Sir Computer Quiz
BPSC BIHAR UP POLICE CONSTABLE DAROGA KHAN SIRK BSSC BIHAR RWA GK GS SI TEACHER PGT TGT MATH HINDI ™
DOWNLOAD PDF NOTES
Swipe to see more
Posts
आस्तिक नास्तिक वादात जितकी ऊर्जा खर्च केली तितकी शोषणाच्या विरोधात खर्च केली तर शोषणमुक्त समाज लवकर साध्य होईल!
कार्ल मार्क्सचे इतिहासविषयक विचार त्याच्या ऐतिहासिक भौतिकवादाच्या (Historical Materialism) सिद्धांतावर आधारित आहेत. त्याच्या मते, इतिहास हा वर्गसंघर्ष, आर्थिक परिस्थिती, आणि उत्पादन प्रणालीतील बदल यांनी घडवलेला आहे. यासंदर्भात काही प्रसिद्ध उद्धरणे आणि संकल्पना: --- १. "इतिहासाचा सार: वर्गसंघर्ष" > "सर्व समाजाचा इतिहास हा वर्गसंघर्षाचा इतिहास आहे." — कम्युनिस्ट मॅनिफेस्टो (१८४८) मार्क्सच्या मते, इतिहास हा शोषक (पूंजीपती) आणि शोषित (कामगार) यांच्यातील संघर्षाने चाललेला प्रवाह आहे. प्रत्येक युगातील आर्थिक संबंध हे वर्गव्यवस्था ठरवतात. --- २. मानवी कृती आणि परिस्थिती > "माणसे आपला इतिहास स्वतः बनवतात, पण आपल्या निवडलेल्या परिस्थितीत नव्हे, तर भूतकाळातून मिळालेल्या परिस्थितीत." — द एट्टीन्थ ब्रुमेयर ऑफ लुई बोनापार्ट (१८५२) मार्क्स स्पष्ट करतो की इतिहास घडवण्यासाठी मानवी इच्छा महत्त्वाची आहे, पण ती भूतकाळातील आर्थिक, सामाजिक अडथळ्यांना मुक्त नाही. --- ३. आर्थिक पाया आणि अधिरचना > "उत्पादनाच्या साधनांशी असलेला संबंध हा समाजाचा पाया (Base) असून, कायदा, धर्म, कला इत्यादी अधिरचना (Superstructure) यावर अवलंबून असतात." — कॅपिटल, खंड १ (१८६७) इतिहासाचा प्रवाह हा उत्पादन पद्धतींच्या बदलावर (उदा., सामंतवाद ते पूंजीवाद) अवलंबून असतो. नवीन तंत्रज्ञान किंवा उत्पादन साधनांमुळे सामाजिक संरचना बदलतात. --- ४. क्रांतीची भूमिका > "उत्पादक शक्तींचा विकास हा समाजाच्या विद्यमान संबंधांशी विरोधात येतो, आणि हा संघर्ष क्रांतीकडे नेतो." — ए कंट्रिब्युशन टू द क्रिटिक ऑफ पॉलिटिकल इकॉनमी (१८५९) जेव्हा जुनी आर्थिक व्यवस्था नवीन उत्पादन पद्धतींना अडथळा बनते, तेव्हा क्रांतीद्वारे नवीन वर्ग सत्ता हस्तगत करतो. उदा., बुर्झ्वाशी क्रांतीने सामंतवाद संपवला. --- ५. भौतिकवादी दृष्टिकोन > "भूतकाळातील विचार हा नेहमीच भूतकाळातील वर्गहितांचा प्रतिबिंब असतो." — द जर्मन आयडिऑलॉजी (१८४६) मार्क्सच्या मते, इतिहासाचे सर्व सांस्कृतिक, राजकीय आणि तात्त्विक विचार हे प्रबळ वर्गाच्या हितसंबंधांना समर्थन देतात. उदा., धर्माला "जनतेचे अफू" म्हणून वर्णन. --- निष्कर्ष: मार्क्ससाठी, इतिहास हा नैसर्गिक नियमांप्रमाणे चालणारी प्रक्रिया नसून, मानवी क्रियेचा आणि आर्थिक संघर्षाचा परिणाम आहे. त्याचा विश्वास होता की पूंजीवादानंतरचा टप्पा म्हणजे साम्यवाद, जिथे वर्गव्यवस्था संपुष्टात येईल.
कार्ल मार्क्सचे इतिहासविषयक विचार कार्ल मार्क्सच्या ऐतिहासिक भौतिकवाद (Historical Materialism) सिद्धांतानुसार, इतिहास हा वर्गसंघर्ष, आर्थिक परिस्थिती आणि उत्पादन प्रणालीतील बदल यांनी घडतो. समाजाच्या आर्थिक पाया (Base) आणि त्यावर उभ्या असलेल्या अधिरचनेत (Superstructure) सतत संघर्ष होतो, आणि हा संघर्ष सामाजिक परिवर्तनाला कारणीभूत ठरतो. --- १. इतिहासाचा सार: वर्गसंघर्ष > "सर्व समाजाचा इतिहास हा वर्गसंघर्षाचा इतिहास आहे." — कम्युनिस्ट मॅनिफेस्टो (१८४८) मार्क्सच्या मते, इतिहास हा शोषक (पूंजीपती) आणि शोषित (कामगार) यांच्यातील संघर्षाने घडलेला आहे. प्रत्येक युगातील आर्थिक उत्पादनसंबंध हे त्या काळातील वर्गव्यवस्था ठरवतात. उदा., प्राचीन काळात मालक आणि गुलाम सामंतशाहीत जमिनदार आणि शेतकरी पूंजीवादात पूंजीपती आणि कामगार --- २. मानवी कृती आणि परिस्थिती > "माणसे आपला इतिहास स्वतः बनवतात, पण आपल्या निवडलेल्या परिस्थितीत नव्हे, तर भूतकाळातून मिळालेल्या परिस्थितीत." — द एट्टीन्थ ब्रुमेयर ऑफ लुई बोनापार्ट (१८५२) इतिहास घडवण्यासाठी मानवी इच्छा महत्त्वाची असली तरी ती सामाजिक-आर्थिक परिस्थितीने मर्यादित असते. क्रांतीच्या प्रक्रियेतही हेच लागू होते: लोक बदल घडवू शकतात, पण भूतकाळातील अटींच्या चौकटीतच. --- ३. आर्थिक पाया आणि अधिरचना > "उत्पादनाच्या साधनांशी असलेला संबंध हा समाजाचा पाया (Base) असून, कायदा, धर्म, कला इत्यादी अधिरचना (Superstructure) यावर अवलंबून असतात." — कॅपिटल, खंड १ (१८६७) समाजव्यवस्थेचा पाया हा त्याची आर्थिक प्रणाली असतो. यावर उभी असलेली धार्मिक, नैतिक, सांस्कृतिक आणि कायदेशीर व्यवस्था ही सत्ताधारी वर्गाच्या हितसंबंधांना समर्थन देते. उदा., पूंजीवादी समाजात धर्म आणि शिक्षण व्यवस्था लोकांना पूंजीवादी मूल्ये स्वीकारायला प्रवृत्त करतात. --- ४. क्रांतीची भूमिका > "उत्पादक शक्तींचा विकास हा समाजाच्या विद्यमान संबंधांशी विरोधात येतो, आणि हा संघर्ष क्रांतीकडे नेतो." — ए कंट्रिब्युशन टू द क्रिटिक ऑफ पॉलिटिकल इकॉनमी (१८५९) नवीन तंत्रज्ञान किंवा उत्पादन पद्धती विकसित झाल्यानंतर, जुनी सामाजिक रचना अडथळा ठरते आणि संघर्ष निर्माण होतो. उदा., बुर्झ्वाशी क्रांतीने (Bourgeois Revolution) सामंतशाही संपवून पूंजीवाद स्थापन केला. पुढील टप्प्यात कामगार क्रांती (Proletarian Revolution) पूंजीवाद संपवून समाजवादी व्यवस्था आणेल. --- ५. भौतिकवादी दृष्टिकोन आणि विचारसरणी > *"भूतकाळातील विचार हा नेहमीच *भूतकाळातील वर्गहितांचा प्रतिबिंब असतो." — द जर्मन आयडिऑलॉजी (१८४६) इतिहासातील सर्व विचारसरणी सत्ताधारी वर्गाच्या हितसंबंधांचे प्रतिनिधित्व करतात. उदा., धर्माबाबत मार्क्स म्हणतो, "Religion is the opium of the people" — म्हणजे धर्म शोषितांना वास्तव विसरायला भाग पाडतो आणि सत्ताधारी वर्गाला टिकून राहण्यास मदत करतो. --- निष्कर्ष मार्क्सच्या मते, इतिहास हा नैसर्गिक नियमांप्रमाणे घडणारी प्रक्रिया नसून, मानवी क्रियेचा आणि आर्थिक संघर्षाचा परिणाम आहे. उत्पादन पद्धती आणि वर्गसंघर्षाच्या प्रभावाने सामाजिक व्यवस्था बदलत राहते. त्याचा विश्वास होता की, पूंजीवादानंतरचा टप्पा म्हणजे समाजवाद व त्यानंतर साम्यवाद, जिथे वर्गव्यवस्था संपुष्टात येईल. --- संदर्भग्रंथ: 1. The Communist Manifesto (1848) 2. The German Ideology (1846) 3. Das Kapital (1867) 4. The Eighteenth Brumaire of Louis Bonaparte (1852) 5. A Contribution to the Critique of Political Economy (1859)
कोणत्याही लेखकाची उंची तो काय (पुस्तके) वाचतो, किती वाचतो यावरून ठरते. लेखन करणे हे कौशल्य आहे, ते सरावाने जमते. पण त्यासाठी लागणारे मुद्देमाल कुठून आणणार. त्यासाठी जीवनाचे अनुभव, विविध आठवणी, निरीक्षण, इतर लेखकांचे, साहित्यिकांच्या साहित्यकृतीचे वाचन करणे गरजेचे असते. आज बिलकूल वाचन न करणारे केवळ लेखनाची कारागिरी जमणारे लेखक उदंड झाले आहेत, त्यांना विकण्याची कला जमत असल्यामुळे ते bestseller लेखकसुद्धा झाले आहेत, जे चांगले चिन्ह नाही. वाचनातून वाचक घडत असतो. अशा लेखकांमुळे तो बिघडण्याची शक्यताच अधिक निर्माण झाली आहे. - निलेश अभंग #randomthoughts
पुरोगामी म्हणजे नास्तिक असा भ्रम अलीकडे पसरवण्यात येत आहे. पण खरं पाहिलं तर "माणूस नास्तिक असो की आस्तिक; तो शोषणाच्या विरोधात असला पाहिजे. आणि त्यालाच पुरोगामी म्हणावे" ! कारण पुरोगामीत्व नास्तिक आस्तिकच्या निरर्थक वादाच्या पलीकडे आहे.